İkinci Paylaşım Savaşı Sonrasından 1990’lara…
Yeni tarihsel dönemin nesnel ve öznel gelişmelerine kısaca bir göz geçirmiştik. Bir önceki tarihsel döneminin kent ağırlıklı mücadele ve örgütlenme deneyimlerinin yeniden değerlendirilerek ele alınması sınıf hareketinin önünü görmesi açısından önemlidir.
İkinci Paylaşım Savaşı öncesi İspanya’da anarşist şehir gerillası faaliyetleri, İkinci paylaşım savaşı döneminde işgale uğrayan ülkelerdeki partizan savaşlarının kent örgütlenmeleri, Vietnam Ulusal Kurtuluş Savaşının Kır silahlı propaganda birliklerine kent silahlı propaganda birliklerini eklemesi ikinci paylaşım savaşı sonrasında devrimci mücadelelerin ve ulusal kurtuluş savaşlarının dünya ölçeğinde yükselişe geçmeleri, birbirlerinin deneyimlerini paylaşmalarının ve birbirlerinden öğrenmelerinin önünü açtı. Vietnam ardından Cezayir’de kent gerillasının örgütlenmesi yeni dönemde kır gerillası mücadele yöntemine daha sistematik biçimde kent gerillasını ekledi. Brezilya’da Carlos Marigehella Şehir Gerillası El Kitabını kaleme aldı. Ardından devrimin güncelliğinin hissedildiği her yerde sistematik ve örgütlü silahlı kitle hareketleri ortaya çıktı. Bazı yerlerde çekirdek halinde silahlı mücadele örgütleri biçimlendi.
Günümüzde bunların bir kısmı mücadeleyi sürdürürken önemli bir kısmı baskı dönemleri sonrasında yada devletlerle varılan anlaşmalardan sonra yasal siyasi alana geçti. Bir kısmı fiili olarak ortadan kalktı, bazıları mücadeleyi kendileri sonlandırdılar. Bazı örgütler içinde silahlı mücadelenin sürdürülme ve hedeflerin seçimi konusunda stratejik tartışmalar çıktı. Bunun en açık örneği İtalya’da Aldo Moro’nın tutsak edilip talepler yerine getirilmeyince cezalandırılmasıdır. Eylem Kızıl Tugaylar içinde çok ciddi tartışmalara ve ayrışmalara neden oldu.
Dönemin en önemli girişimlerinden biri OLAS kongresinin örgütlenmesi, Tricontinental dergisinin çıkarılmasıdır. Bu dönem Güney Amerika’da Uruguay’dan MLN-Tupamaros, Arjantin’den PRT-ERP, Şili’den MİR, Bolivya’dan ELN Devrimci Koordinasyon Cuntası adı altında faaliyetin koordine edilmesi, ortak eğitim kamplarının kurulması, ortak yayın çıkarılması konularında atılan adımlar askeri faşist darbeler sürecinin altında çok kalıcı olmadı. 70’li yıllarda Filistin Ulusal Kurtuluş Mücadelesi dünya devrimci güçleri açısından bir koordinasyon ve eğitim merkezi işlevi gördü. Daha sonra 80’lerde RAF Avrupa’da silahlı direnişin birlikte yürütülmesi için adımlar attı. Güney Amerika’da 1973 yılında gerçekleştirilen Devrimci Koordinasyon Cuntasının mirası olarak 1985 yılında Peru’dan MRTA, Kolombiya’dan M-19, Ekvador’dan Alfaro Vive, Carajo! ve Quintin Lame gerillaları ile birlikte ortak askeri girişim oluşturuldu.
Bu dönemin devrimci hareketi olumlu ve olumsuz yönleriyle değerlendirmeyi bekliyor.
Şimdi kısaca bu dönemde kent ağırlıklı faaliyet yürüten devrimci örgütlerle, hem kent hem kır mücadelelerini kullanan devrimci örgütlerin mücadelelerini kısaca hatırlayalım ayrıca en göze batan eylem ve faaliyetlerine de bir göz atalım.
MLN – Ulusal Kurtuluş Hareketi – Tupamarolar, (Movimiento de Liberación Nacional – Tupamaros), Uruguay
Uruguay’da 1963’te kurulan kent gerillası örgütü Ulusal Kurtuluş Hareketi’nin yaygın adı. Tupamaro 18. yüzyılda İspanyol egemenliğine karşı girişilen ayaklanmanın önderi Túpac Amaru II’den gelir.
Geleneksel siyasal sistemi kabul etmeyen bu hareketin ilk eylemlerinde halkla bütünleşme ve kamulaştırma iç içe geçmişti. Gerillalar yoksullara yiyecek ve başka mallar dağıtıyorlardı. Tupamarolar 1968 yılından itibaren gitgide artan devrimci şiddet eylemleriyle kurulu düzeni ciddi biçimde tehdit etmeye başladılar. Cephaneliklere baskınlar düzenlediler, binaları ateşe verdiler, özellikle siyasetçileri hedef alan tutsak alma eylemlerine, subaylara ve polislere yönelik cezalandırma eylemlerine giriştiler.
Aynı zamanda 26 Temmuz Hareketi adlı yasal kitle örgütlenmesi ile de Geniş Cephe içinde seçimlere katıldılar.
1973’deki faşist darbe, 300 kadar Tupamaro’yu öldürdü, on bine yakın Tupamaro gerillası ve sempatizanı tutuklandı. 9 Tarihsel önderi yakalandı ve Faşist Cunta tarafından devlet rehinesi olarak tutuldular.
Tupamaroların dünyada en çok yankı getiren eylemleri; 1970’te FBI Ajanı Don Mitrione”nin kaçırılıp, sorgulandıktan sonra cezalandırılması. Don Mitrione, Güney Amerika’da değişik ülkelerde kontrgerillanın örgütleyicisi ve işkence teknikleri üzerine eğitim veren bir ajan olarak tanınıyor. Dünyada epey ses getiren eylem, politik sinemanın ustalarından Costa Gavras tarafından “˜Sıkıyönetim” adlı film ile sinemaya aktarıldı.
FSLN – Sandinista Ulusal Kurtuluş Cephesi, Nikaragua
FSLN, 19 Temmuz 1979 yılında Nikaragua’da hüküm sürmekte olan Somoza diktatörlüğünü devirdi. FSLN ismini 1927 yılında ABD Deniz Piyadelerinin Nikaragua’ya müdahalesi üzerine dağa çıkarak ABD karşıtı silahlı eylemler ile halkın sempatisini kazanan Augusto César Sandino’dan almaktadır. Üyeleri Sandinist olarak adlandırılır. Günümüzde Nikaragua’da iktidar partisidir.
1974 yılının Aralık ayında Eduardo Contreras and Germán Pomares tarafından yönetilen bir FSLN gerilla grubu Managua’nın Los Robles bölgesinde bulunan Tarım Bakanlığında verilen bir partiyi bastı ve içinde Samoza’nın yakınları ve hükümet görevlilerininde bulunduğu davetlileri rehin aldı. İçeri girerlerken kendilerine ateş açan bir bakanı öldürdüler. Gerillalar 2 milyon dolar aldılar, bildirilerini radyodan okuttular ve en büyük gazete olan La Prensa’da yayınlattıktan sonra tutsakları bıraktılar.
ELN – Ulusal Kurtuluş Ordusu (Ejército de Liberación Nacional), Kolombiya
Kolombiya’nın çeşitli bölgelerinde 1964’ten beri faaliyet gösteren, Marksist-Leninist bir örgüttür. En fazla gerilla sayısına 1999 yılında 4.000’le ulaşan örgüt, Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri – Halk Ordusu (FARC-EP)’den sonra Kolombiya’daki en büyük silahlı devrimci örgüt olarak bilinmektedir.
Kolombiya Devleti ile ELN arasındaki görüşmelerin önemli isimlerinden Gustavo Anibal Giraldo, alias ‘Pablito 2008 yılında tutuklandı. ELN 2009 yılının Ekim ayında Pablito’nun kaldığı cezaevine motosikletli timlerle saldırı düzenleyip, girişteki gardiyanları etkisiz hale getirip Pablito’yı özgürlüğüne kavuşturmuştu.
FARC-EP Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri-Halk Ordusu (Fuerzas Armadas Revolucionarias de Colombia-Ejército del Pueblo), Kolombiya
FARC veya FARC-EP kısaltmasıyla bilinen, Marksist-Leninist devrimci gerilla örgütüdür. FARC, 1960’lı yıllarda Kolombiya Komünist Partisi’nin askerî kanadı olarak kuruldu. FARC’ın 2001 yılında 16.000 civarında gerilla ve yüz binlerce milis ve sempatizandan oluşan bir gücü vardı.
FARC’ın 10.Cephesi, Aracua bölgesindeki kent cephesidir. Kentte yürüttüğü gerilla faaliyetleri arasında belediye başkanları, Kolombiyalı devlet görevlileri ve egemen sınıf üyelerinin kaçırılması, devlet hedeflerine bombalı saldırılar gibi geniş bir yelpazesi vardır.
M-19 – 19 Nisan Hareketi (Movimiento 19 de Abril), Kolombiya
M-19, 19 Nisan 1970 yılında yapılan başkanlık seçimlerinde sahtekarlık yapılmasından sonra seçim sonuçlarını kabul etmeyerek bu adı aldı. Anti-emperyalist devrimci sosyalist bir çizgisi vardı. Diğer Güney Amerikalı kent gerilla örgütleri Tupamarolar, Montenerolar ve PRT’den de etkilendi. 1985’lerde 1500 ile 2000 arasında savaşçısı olduğu tahmin edilmektedir. FARC’dan sonra 2. büyük gerilla grubudur.
M-19, 1974 yılında bir müzeden halkın gayrimeşru rejime karşı savaşını sembolize eden Simon Bolivar’ın kılıcını kamulaştırdı. 1979 yılı başlarında tünel kazarak Kolombiya ordusuna ait bir cephanelikten 5.000 silahı alarak kamulaştırdı. 1985 yılında Bogota’da Adalet Sarayını basarak içinde bulunanları tutsak aldılar. Ordu bir kaç saat sonra adalet sarayına operasyon yaptı ve 25 yüksek mahkemesi yargıç da dahil olmak üzere içinde gerillaların da olduğu yüze yakın kişiyi öldürdü.
Dominik Elçiliği Baskını
27 Şubat 1980 yılında Dominik Cumhuriyeti elçiliği M-19 tarafından basıldı. İçinde 14 elçinin bulunduğu 60 kişi 61 gün tutsak alındı. İçlerinde Avusturya, Brezilya, Kosta Rika, Dominik Cumhuriyeti, Mısır, El Salvador, Guatemala, Haiti, İsrail, Meksika, İsviçre, ABD, Uruguay ve Venezuella’nın da bulunduğu 14 ülkeden elçiler vardı . Ayrıca tutsaklar arasında Bolivya, Paraguay, Peru ve Kolombiya’lı diplomatlar, siviller ve elçilik çalışanları da vardı.
Gerillalar 50 milyon dolar ve cezaevlerindeki 311 yoldaşlarının serbest bırakılmasını talep ettiler…
27 Nisan’da 2.5 milyon dolar aldılar ve ellerindeki tutsaklarla kendilerini havaalanında bekleyen Küba Havayollarına ait bir uçakla Havana’ya gittiler. Havana’da tutsak diplomatları da serbest bıraktılar.
ALN – Ulusal Kurtuluş Örgütü, Brezilya
Fikirleri ve eylemleri Brezilya Komünist Partisi tarafından benimsenmeyen Carlos Marighella, 1968 yılında Brezilya Komünist Partisi’nden atıldıktan sonra Ação Libertadora Nacional (ALN) adlı şehir gerillası faaliyeti yürüten örgütün kurulmasına önderlik etti. Örgüt, egemen sınıf üyelerini tutsak alma, kamulaştırma gibi eylemler düzenledi.
Carlos Marigehella’nın kaleme aldığı şehir gerillası el kitabı bütün bir dönem boyunca devrimcilerin elinde dünyanın dört bir yanını dolaştı.
En çarpıcı eylemleri, 1969 yılının Eylül ayında 8 Ekim Devrimci Hareketi ile birlikte ABD Elçisi Charles Burke’yi tutsak almaları eylemidir.
FMLN – Farabundo Marti Ulusal Kurtuluş Cephesi, El Salvador
10 Ekim 1980’de 4 politik askeri organizasyon, 1932 Salvador köylü ayaklanmasında öldürülen Ayaklanma önderinin ismine atfen Farabunda Marti Ulusal Kurtuluş Cephesi adı altında bir araya geldi. Aralık ayında Orta Amerika Devrimci İşçi Partisi cepheye katıldı ve 5 üyeli cephe örgütü kuruldu. Halk Kurtuluş Güçleri, Salvador Komünist Partisi, Salvador Devrimci Partisi, Ulusal Direniş, Orta Amerika İşçileri Devrimci Partisi cepheyi oluşturan bileşenlerdir.
Cepheyi oluşturan her bir bileşen 70’ler boyunca kentlerde yoğun bir devrimci faaliyet sürdürdüler. Birleşme sonrası 80’lerin sonlarına doğru büyük bir ivme yakalayan devrimci mücadele 1989 Kasım ayında son saldırıyı başlatma kararı aldı. Bu saldırıda FMLN Orduyu ülkenin büyük bir bölümünden çıkardı. Başkent San Salvador’un yoksul mahallerinde denetim sağladı. Ordu başkentte FMLN denetime geçmiş bütün bölgeleri ağır bir bombardımana tuttu. Sheraton Hotel’de çatışma oda oda sürdü. Bu saldırı özellikle FMLN’nin eline geçen bölgelerin ağır bombardıman altına alınması, rejimi yıkmaya yeterli olmadı. Rejim FMLN’yi yok edecek bir gücünün olmadığının farkına vardı.
PRT-ERP – Devrimçi İşçi Partisi-Devrimci Halk Ordusu, Arjantin
1960 ve 70’lerde Arjantin’de çok aktif olan Marksist-Leninist politik askeri bir örgüttür.
PRT-ERP 1969 yılındaki askeri darbeye karşı kent gerilla savaşı kampanyası başlattı. Devletin baskı aygıtının üyelerini ve yabancı şirket yöneticilerini cezalandırdı. Egemen sınıf üyelerini tutsak alıp fidye karşılığında serbest bıraktı, kamulaştırma eylemleri düzenledi.
1973 yılında Esso yürütme kurulu başkanı Víctor Samuelsson 12 milyon dolar karşılığında serbest bırakıldı. PRT-ERP “Özel Timi” bir çok şirketin önde gelen yöneticilerine saldırılar düzenledi. Resmi bir doküman, gerillaların 52 kasabayı işgal ettiği, 166 bankada kamulaştırma eylemi gerçekleştirdiği, 185 kişiyi tutsak alıp 76 milyon dolar karşılığında serbest bıraktığını yazıyor.
PRT-ERP’nin en çarpıcı eylemlerinden biri eski Nikaragua Diktatörü Anaostasi Samoza’yı Paraguay’ın başkenti Asuncion’da cezalandırması olmuştur.
MRTA – Tupac Amaru Devrimci Hareketi (Movimiento Revolucionario Túpac Amaru), Peru
1980’lerin başı ile 1997 yılları arasında Peru’da etkin olan Marksist Leninist devrimci örgüt. MRTA adını, atası Inka halkının son yerli lideri Túpac Amaru’nın isminden alan 18.yy da yaşamış, Túpac Amaru II’ye duyduğu bağlılıktan aldı.
MRTA tarafından gerçekleştirilen ilk eylem 31 Mayıs 1982’de Victor Polay Campos ve Jorge Talledo’nın (merkez komite üyeleri) da dahil olduğu beş üyesi ile Lima’daki La Victoria’da bir bankanın hasılatının kamulaştırılmasıdır.
Son büyük eylemi 1997 yılında Japon elçiliğinde yapılan rehine krizi ile sonuçlandı. Aralık 1996’da 14 MRTA üyesi, Japon büyük elçisinin Lima’da ki malikanesini işgal ettiler, 72 rehineyi 4 aydan fazla süre ellerinde tuttular. Nisan 1997’de Başkan Alberto Fujimori’nin emri altındaki silahlı kuvvetler malikaneye saldırdı, bütün rehinelerden sadece biri ve on dört MRTA militanı öldürüldü.
Güney Amerikada 1973 yılında gerçekleştirilen Devrimci Koordinasyon Cuntasının mirası olarak 1985 yılında Cerpa ( Japon Elçiliği baskınının Komutanı) Kolombiya’dan M-19, Ekvador’dan Alfaro Vive, Carajo! ve Quintin Lame gerilları ile birlikte oluşturulan ortak askeri girişime katıldı.
Peru Komünist Partisi-Aydınlık Yol, Peru
1980 Yılında uzun süreli halk savaşını başlattı. Uzun süreli Halk Savaşı perspektifi ile kırlarda yoğun bir gerilla savaşı yürüttü. Kırlarda sürdürdüğü gerilla savaşına paralel olarak kentlerde de faaliyet sürdürdü. 1985 yılında Lima’ya elektrik sağlayan aktarma kulesini havaya uçurdu. Başbakanlık konutu ile Adalet Sarayına bombalı saldırı düzenledi.
MIR – Devrimci Sol Hareket (Movimiento de Izquierda Revolucionaria), Şili
Şili politik-askeri Marksist-Leninist bir örgüttür. En etkili olduğu dönemde 10.000’e yakın üye ve sempatizanı vardı.
1 Mayıs 1969 yılında 15 MIR gerillası Bio Bio radyo istasyonunu işgal edip halkı ayaklanmaya çağıran bildiriyi okudular.
FPMR – Manuel Rodrigez Yurtsever Cephesi (Frente Patriótico Manuel Rodríguez), Şili
En etkili olduğu dönemde 1000-1500 üyesi olduğu tahmin ediliyor.
7 Eylül 1986 yılında Şili’nin faşist Diktatörü Pinochet’e suikast düzenliyorlar. Pinochet’in beş koruma görevlisi öldürülüyor, 11 kişi yaralanıyor. Pinochet hafif yaralarla suikasten sağ olarak kurtuluyor.
FPMR, 1996 yılında 4 gerillasını, tutuklu bulundukları başkent Santiago’da, çok sıkı koruma altında bulunan yüksek güvenlikli cezaevinden, helikopter kullanarak kaçırdı.
Daha önce 1990 yılında FPMR ve diğer gerilla gruplarından toplam 48 devrimci tutsak Santiago’daki bir cezaevinden tünel kazarak kaçtılar. Los Angeles Times gazetesi polisin bunu “gerçek bir mühendislik işi” olarak değerlendirdiğini yazmıştır…
İHFGÖ – İran Halkının Fedaileri Gerilla Örgütü, İran
Kısaca Halkın Fedaileri de denir. 1971 yılında Sheikal’de gerilla grubunun yakalanması ve üyelerinin öldürülmesinin ardından İran Halkın Fedaileri Gerillaları Örgütü kuruldu.
1971-1979 arasındaki dönemde, Fedaian Hareketi Şah rejiminin muazzam bir baskısıyla karşılaştı. Yaklaşık 300 Fedaian üyesi rejim tarafından öldürüldü. Bu dönemde örgütün liderlerinin büyük bölümü yakalandı ve öldürüldü.
Hareketin mali ihtiyaçlarını karşılamak için Şahlık rejiminin bankalarını ve baskı politikalarında rol almakla tanınan siyasal ve askeri liderleri hedef aldılar. Siyasi davaların görüldüğü askeri mahkemenin başkanı General Zeynel Abidin Farsiu’nun 1971’de cezalandırılması gibi.
Bu dönemdeki eylemlere örnek olarak, 1970’lerin başlarında ABD petrol şirketlerinin bürolarının bombalanması, 1974’te grevci işçilerin üzerine polis ve jandarmayı sürerek birçok işçinin ölümüne ve yaralanmasına neden olan fabrikatör Muhammed Sadık Fetih-Yezdi’nin cezalandırılması ve yine aynı yıl SAVAK’ın en tanınmış işkencecilerinden Binbaşı Ali Naki Nikteb’in cezalandırılması verilebilir.
Fedailer bu dönemde başka ülkelerdeki kurtuluş savaşlarıyla dayanışmalarını da sürdürerek Filistinliler ve Dofar’lı devrimcilerle yan yana dövüşüp öldüler. Umman’da 1970’lerin başında patlayan iç savaşta Şahlığın krallığı desteklemek için asker göndermesine karşılık, Fedailer devrimcilerin yardımına koştular.
FHKC – Filistin Halk Kurtuluş Cephesi, Filistin
11 Aralık 1967 tarihinde kurulan Marksist-Leninist, politik-askeri bir örgüttür. Filistin topraklarının bölünmesine ilkesel olarak karşı çıkan FHKC, Arap ve Yahudi halklarının barış içinde bir arada yaşayacağı tek bir Filistin devletini ana hedefi olarak benimsemiştir.
FHKC İsrail hedeflerine karşı gerçekleştirdiği etkili eylemlerle hem kendi adını duyurmuş, hem de Filistin Ulusal Kurtuluş Mücadelesinin dünya solunda en çok tartışılan konulardan biri haline gelmesini sağlamıştır. Dünya devrimci hareketinin moral ve eğitim üssü olmuştur.
Uçaklara el koyma eylemleri ile sürgün ve parçalanmış bir halk gerçekliğinde de silahlı mücadelenin sürdürülebileceğini göstermiştir. İlk uçağa el koyma eylemi 23 temmuz 1968 yılında İsrail şirketi El Al’a karşı gerçekleştirilmiştir.
1970 Yılında, içlerinde Leyla Halid’in de bulunduğu FHKC militanları, bir uçağa el koyarak Ürdün’e indirirler. Uçaktaki yolcuları boşalttıktan sonra, uçağı havaya uçururlar. FHKC enternasyonalist dayanışma için Batı Alman hapishanelerinde tutsak edilen RAF tutsaklarının serbest bırakılması için de bir Alman uçağına el koyup Mogadişu’ya götürmüştü.
THKP-C – Türkiye Halk Kurtuluş Partisi-Cephesi, Türkiye
1970 Başlarında THKP-C politik-askeri bir örgüt olarak kurulmuştur. Kuruluşundan kısa bir süre sonra kent gerilla savaşını başlatmıştır. Emperyalist hedeflere bombalı saldırıdan, egemen sınıf üyelerinin tutsak alınmasına kadar geniş bir yelpazede silahlı mücadele yürütmüştür.
17 Mayıs 1971 tarihinde Efrahim Elron, İsrail İstanbul Başkonsolosluğu’na giderken THKP-C tarafından kaçırıldı. THKP-C konsolosun serbest bırakılmasına karşılık arkadaşlarının salıverilmesini istedi. Talepleri kabul edilmeyince 22 Mayıs 1971 günü cezalandırıldı.
THKP-C ve THKO militanları Maltepe Askeri Cezaevi’nden ortak firar eylemi örgütlediler. THKO önderlerinin idam edilmesini engellemek için 3 amerikalı teknisyeni ortak bir eylemle tutsak aldılar. 30 Mart 1972 yılında Kızıldere’de teslim olmayı reddettiler ve direnerek öldüler.
RAF – Kızıl Ordu Fraksiyonu (Rote Armee Fraktion), Federal Almanya
İkinci Dünya Savaşı sonrasında Batı Almanya’nın en etkin şehir gerilla örgütüydü. Kendisini dünya devrimin bir parçası olarak gördüğü için bu ismi alan RAF emperyalist sinir merkezlerine saldırma stratejisi doğrultusunda pek çok eylem gerçekleştirdi. Almanya içinde diğer devrimci gruplarla da ilişki içinde çalıştı. Seksenli yıllarda İtalyan devrimci grubu Kızıl Tugaylar, Belçikalı devrimci grup Savaşan Komünist Hücreler, Filistinli devrimci grup Filistin Halk Kurtuluş Cephesi, Fransız devrimci grup Doğrudan Eylem ve İrlandalı devrimci örgüt İrlanda Ulusal Kurtuluş Ordusu İNLA ile de bağlantılar kurdular.
En çarpıcı eylemlerinden birisi, eski SS subayı ve Nasyonal Sosyalist Alman İşçi Partisi’nin eski üyesi olan, Alman İşveren Cemiyeti’nin başkanı ve Batı Almanya’nın en güçlü sanayicilerinden olan Hanns Martin Schleyer’in tutsak alınmasıdır. 5 Eylül 1977’de şoförü sokağın ortasında karşısına çıkan bebek arabası yüzünden durmak zorunda kaldı. Arkalarındaki polis eskortu, zamanında duramadığı için Schleyer’in arabasına arkadan çarptı. Maskeli beş saldırgan, üç polisi ve şoförü öldürdü ve Schleyer’i tutsak aldı.
BR – Kızıl Tugaylar (Brigate Rosse), İtalya
1970 yılında kurulan devrimci Marksist-Leninist Kızıl Tugaylar örgütünün amacı silahlı mücadele vererek devrimci bir toplum kurmak ve İtalya’yı Batı Bloğu ve NATO’dan çıkarmaktı.
Örgütün sloganı “Bir kişiyi vur, yüz kişiyi eğit” olmuştur. Eylemlerine ufak çaplı kundaklama ve bombalamalarla başlayan örgüt 1974 yılından itibaren devletin kalbine saldırma stratejisini benimsemiştir. Bu plan dahilinde savcılar, yargıçlar, güvenlik güçleri, profesörler, teknokratlar hedef seçilmiş; birçok kişiye suikast yapılarak öldürülmüştür. Bu stratejinin ilk eylemi İtalya çapında ses getiren yargıç Mario Sossi’nin 1974 yılında Cenova’da tutsak alınmasıdır.
1978 yılında İtalya Hristiyan Demokrat Partisi başkanı ve İtalya Başbakanı Aldo Moro’yu tutsak aldılar, halk hapishanesinde tuttular talepleri yerine getirilmeyince cezalandırdılar. Bu eylemleri örgüt içinde çok ciddi tartışma ve ayrılıklara neden oldu.
ABD ordusunda görevli o zaman NATO Güney Doğu Avrupa Kara Kuvvetleri komutan yardımcılığı yapan Tuğgeneral James L. Dozier tutsak alındı. Dozier devrimciler tarafından dünyada tutsak edilen ilk Amerikan generaliydi. Ayrıca Kızıl Tugaylar ilk kez italyan olmayan bir hedefe saldırmışlardı.
1970’ler Boyunca Kızıl Tugaylar yaklaşık 14.000 devrimci şiddet eylemi gerçekleştirmişlerdir.
ETA – Bask Vatanı ve Özgürlük (Euskadi Ta Askatasuna), Bask Ülkesi, İspanya
İspanya ve Fransa sınırları içinde yaşayan Bask kökenli topluluğa ait sosyalist bağımsız bir devlet kurma amacı güden Marksist-Leninist örgüttür.
Örgüt, 1959 yılında Franco diktatörlüğüne karşı kurulmuştur. İspanya’nın kuzeydoğusundaki ve Fransa’nın güney batısındaki Bask bölgesinin bağımsızlığı için 1968 yılından bu yana faaliyetlerde bulunan ETA, zaman içinde kültürel hakların savunuculuğu düzleminden, İspanyadaki Faşist Diktatörlüğe silahlı mücadeleye yönelmiştir.
ETA, Faşist Franco rejiminin güçlü simalarından Amiral Carrero Blanco’yu, Ogro Operasyonu adını verdiği eylemle Başbakan olduktan altı ay sonra 20 Aralık 1973’te cezalandırdı.
Sorumluluğu üstlenen ETA ” cezalandırma eylemi kendi içinde bazı nesnel gerçekliklere ve sistematiğe sahiptir. Carrero Blonco rejimin merkezi karargahında çok önemli bir rolü vardı. Carrero Blonco herhangi birinden çok daha fazla, fronkoist eğilimlerinin hiçbirine bağlılık göstermeden “çekirdek fronkoizmin” sembol figürüydü. Opus Dei tarafından iktidara getirildi. Devlet içinde kendi devletini yarattı. Ordu, bakanlıklar, falanjlar ve Opus Dei içinde kendi ağını yarattı… Devlet içinde devleti oligarşinin politik oyununun bir parçası ve sistemin kilit bir ismi olarak o yaptı.” açıklamasını yapmıştı.
17N – 17 Kasım Devrimci Örgütü, Yunanistan
1975 Yılında kurulan bir kent gerilla örgütüdür. Adını askeri cuntaya karşı ayaklanan Atina Politeknik Üniversitesi öğrencilerinin ayaklanmasında almıştır. Örgüt Amerikan, İngiliz, Yunan ve Türk hedeflerine 103 saldırı düzenlemiş, 23’de cezalandırma eylemi gerçekleştirmiştir.
17 Kasım örgütünün ilk eylemi, 23 Aralık 1975 tarihinde ABD CIA, Atina İstasyon Şefi Richard Welc’in cezalandırılması olmuştur.
20 Yıla yakın hiçbir üyesi yakalanmadan faaliyet sürdürmüştür.
GRAPO – 1 Ekim Anti-Faşist Örgütü, İspanya
1975 Yılında İspanya Komünist Partisi (Yeniden İnşa) ve askeri örgütlenmesi GRAPO kuruldu. 3.000’e Yakın insan CPE(R) ve GRAPO ile ilişkili olmaktan göz altına alındı. 1400’ü Tutuklandı ve çeşitli cezalara çarptırıldı.
1975-1995 Arasında 60 cezalandırma, 300’den fazla bombalama dahil olmak üzere 3.000’e yakın silahlı eylem gerçekleştirdi.
9 Ocak 1979’da Madrit’te Yüksek Mahkeme yargıcını cezalandırdı. 5 Mart’ta Madrit’in işlek bir caddesinde bir ordu generali cezalandırıldı. 6 Nisan’da Sevilla’da Emniyet Genel Müdürlüğü Terörle Mücadele Müdürü cezalandırıldı.
TEKK – Tamil Elam Kurtuluş Kaplanları, Tamil Ülkesi, Sri Lanka
Mayıs 1976’da kurulmasından itibaren Tamil halkının uğradığı soykırım politikalarına karşı Tamil halkının savunma gücü olarak silahlı mücadele yürüttü. 1987- 1990 Arasında Hindistan Barış Gücü’ne karşıda savaştı. 1990’larda mücadeleyi sürdürürken hedeflerini de genişletti. Hindistan eski başbakanı Rajiv Ganhi’yi 1991’de, Sri Lanka Devlet Başkanı Ranasinghe Premadasa’yı 1993’de intihar eylemleriyle cezalandırdı.
TEKK Kara Kaplan Özel Birliği üyesi 14 intihar komandosu 2001 yılında Katuyanake askeri hava üssünü basıyorlar. Bazı gerillalar kontrol kulesinin denetimini ele geçiriyor. Üstte bulunan bütün uçakları imha ediyorlar. Sağ kalan 6 gerilla sonra Bandaranaike Uluslararası Havalimanı’na geçip buradaki sivil uçakları da havaya uçuruyorlar. 14 Gerilla hayatını kaybediyor. Eylem sürecince hiç bir turist yaralanmıyor. Sadece 3 Srilanka’lı sivil ve Rus Mühendis askeri hava üssündeki çatışmalar sırasında yaralanıyor.
JKO – Japon Kızıl Ordusu (日本赤軍 “Nihon Sekigun“), Japonya
Şubat 1971 tarihinde Lübnan’da kurulan silahlı bir örgüttür. O dönemde örgüt dünyadaki en iyi bilinen silahlı devrimci örgütlerden biriydi. JKO’nun Filistinli bir örgüt olan Filistin Halk Kurtuluş Cephesi (FHKC) ile ilişkileri vardı.
JKO’nun hedefleri arasında Japon hükümetini ve İmparatorluk makamını devirerek tüm dünyayı saracak bir devrimin ilk adımını atmak en başta gelmektedir.
1974 Yılı ocak ayında JRA Singopur’da bir Sheel binasını işgal ediyor. 5 kişiyi tutsak alıyor. Aynı zamanda FHKC Kuveyt’teki Japon elçiliğini işgal ediyor. İstenilen paranın verilmesi ve Güney Yemen’e güvenli bir geçiş sağlanması karşılığında tutsaklar serbest bırakılıyor
1975 Ağustos ayında Malezya’nın başkenti Kuala Lumpur’daki AIA binasını işgal edip içlerinde ABD konsolosunun ve diğer ülkelerin diplomatlarının da bulunduğu 50’den fazla kişiyi tutsak alıyor. Cezaevlerindeki yoldaşlarının serbest bırakılmasını talep ediyor. Serbest bırakılan yoldaşlarıyla Libya’ya uçuyorlar.
ABB – Alex Boncayao Tugayı, Filipinler
CPP-NPA’nın Kent örgütlenmesi Manila Rizal Komitesi 1984’te CPP-NPA’dan ayrılarak Alex Boncayao Tugayı (ABB)’yi kurdu.
ABB, devlet görevlileri ve ABD askeri danışmanlarını hedef almaya başlar. İçlerinde Filipinler’deki ABD Ordusunda görevli Albay James Rowe’ninde bulunduğu 100’den fazla cezalandırma eylemi gerçekleştirir.
1997 Yılında CPP’den ayrılmış başka bir örgüt olan PRA ile birleşirler. PRA-ABB ortaya çıkar.
Ayrıldıkları FKP-YHO tarafından devletle işbirliği yapmakla suçlandılar.
FLN – Ulusal Kurtuluş Cephesi, Cezayir
Ulusal Kurtuluş Cephesi’nin (FLN) 31 Ekim 1954’te Betna ve Aures’te başlattığı ayaklanma yoğun bir tutuklama kampanyasına yol açtı. 1956’da Fransa’da iktidara gelen hükümetin valiliğe atadığı Robert Lacoste, direnişi zorla bastırma politikasına yöneldi. Ülkenin iç kesimlerinde giderek denetimi sağlayan FLN’nin etkisini kırmak amacıyla Cezayir’e 500 bin kişilik bir Fransız ordusu gönderildi.
FLN soruna uluslararası ilginin artması üzerine savaşı kentlere taşıma kararı aldı. 30 Eylül 1956 yılında genel grevle başlayan ve kent gerillası ile süren kampanya Cezayir Savaşı adı ile filme de konu oldu. 3 Kadın savaşçı Fransız bölgesindeki üç hedefi bombaladılar. FLN 1957 yılında her ay 800 yakın cezalandırma ve bombalama eylemi gerçekleştirdi.
Pingback: İsyandan – İspanya: Rapçi Hasel; GRAPO ve ETA Direnişin Örnekleridir
Pingback: İsyandan – İspanya: İsyan Kolektifi Üyeleri GRAPO’yu Övdükleri İçin Yargılanıyorlar
Pingback: Donbass: Şili’li Savaşçıyla Röportaj
Pingback: Seyir Defteri – I [Film Listesi]