17.11.2015

Bartolina Sisa ve Tupac Katari Kimdir?

Bartolina Sisa yerli Aymara halkının bir bireyi olarak doğdu. Doğum tarihi bilinmiyor. Bazı kaynaklar 1753 olduğunu yazıyor. 1871 ayaklanmasında La Paz kuşatmasının komutanlarından biriydi. 1872 yılında yakalandı. Sömürge Meydanı (Bugün Plaza Murillo)’nda bedeni teşhir edilmeden önce işkence gördü ve tecavüze uğradı. Bedeni parçalara ayrıldı. Başı hariç bedeninin geri kalanı ülkenin dört bir yanına gönderilip teşhir edildi.

1983 yılından beri idam edildiği tarih olan 5 Eylül onun onuruna Uluslararası Yerli Kadınlar Günü olarak kutlanmaktadır.

Tupac Katari, 1750’de Julian Apasa Nina olarak doğdu. Daha sonra Perulu isyancı lider Tupac Amaru II ve Bolivya, Peru ve Şili’de yaşayan Aymara Halkının liderlerinden olan Thomas Katari’den esinlenerek ismini değiştirdi.

Katari hayatını İspanyol sömürgeciler tarafından sömürülen halkının bağımsızlık mücadelesine adadı. Bartolina Sisa’yla birlikte 1871’de Bolivya tarihindeki en güçlü isyana önderlik etti. 40 bin kişilik bir ordu ile Bolivya’nın başkenti La Paz’ı kuşattılar. 184 gün süren kuşatma İspanyol sömürgeciler tarafından Lima ve Buenos Aires’ten getirilen takviye kuvvetlerle kırıldı, Katari ise yakalanarak idam edildi.

İdam edilmeden önce “Bugün ölüyorum ama yarın onbinler olarak geri döneceğim” dedi. Katari’nin modern Bolivya tarihine ve yerli hareketine etkisi büyüktür. Bugün Katarismo olarak adlandırılan düşünce akımının kurucusudur. Ayrıca 1991 yılında ilk saldırısını gerçekleştiren Tupac Katari Gerilla Ordusu onun adını kullanmıştır.