18.04.2016

Latin Amerika’da Bilinmesi Gereken 5 Köylü Hareketi

Brezilya Topraksız İşçiler Hareketi ya da MST üyeleri Brezilya karayolu üzerinde lastik yakarak bayraklarını dalgalandırıyorlar. | Fotoğraf: Reuters

Brezilya Topraksız İşçiler Hareketi, MST üyeleri Brezilya karayolu üzerinde lastik yakarak bayraklarını dalgalandırıyorlar. | Fotoğraf: Reuters

Brezilya’daki MST ve Honduras’daki Aguan Vadisi topluluğu gibi hareketler gıda egemenliğini kurmak için iktidarı kendi ellerine alıyorlar. 17 Nisan Çiftçilerin Uluslararası Mücadele Günü’dür ve genellikle baskıcı hükümetler ve küresel elitin eliyle devam eden şiddet ve baskı konusunda farkındalığı artırarak, tüm dünyadaki küçük ölçekli milyonlarca çiftçinin topraklarını, yaşamını, geçim kaynaklarını ve gıda egemenliğini savunmak için verdiği mücadelenin kutlandığı gündür.

Latin Amerika’da, toprakların yeniden dağıtımı ve tarım reformu için mücadele eden köylü hareketleri, uzun devrimci mücadelenin temel taşlarından biri olmuştur. Toprak hakkı mücadelesi devam ederken bölgedeki yeni nesil köylü hareketleri gıda egemenliği, ekolojik koruma, toprakların ve kaynakların topluluğun kontrolüne verilmesi gibi konulara odaklanarak küresel ve kurumsal gıda sistemlerine karşı çeşitli alternatifler inşaa ediyorlar.

Latin Amerika’nın değişim ve ilham verici mücadele dalgası yaratan köylü hareketlerinden bazılarını sizin için derledik.

1-Brezilya Topraksız İşçiler Hareketi MST

MST veya Topraksız İşçiler Hareketi en önemli örneklerden biri olup sadece toprak hakkı için mücadele etmiyor, onlar aynı zamanda eğitim, sağlık, cinsiyet eşitliği, çevresel adalet ve gıda egemenliği için köylü hareketlerinin yeni bir çağın öncüsü olduğunu savunuyorlar.

Yaklaşık 1,5 milyon üyesi olduğu tahmin edilen kitle hareketi, 1984 yılından beri yirmi yılın üzerinde bir sürede 370.000’den fazla topraksız aileyi işgal ettiği 2.500 araziye yerleştirdi. İşgalciler Brezilya’nın topraklarının çoğunu elinde bulunduranların dayattıkları soya monokültürünü ve soya üretimini yaygınlaştıran hakim tarım politikalarını geri püskürttüler.

MST yerleşimleri, kültürel ve siyasi haklarının tanınması, gıda ve tarımda kurumsal kontrole son verilerek kendi kaderini tayin hakkı, sağlık ve eğitimin güçlendirilmesi ve diğer sosyal programlar ile eşitsizliğe son verilmesi için örgütleniyorlar.

2-Honduras Aguan Köylüleri Hareketi MUCA

MUCA olarak da bilinen Aguan Birleşik Köylü Hareketi ve kuzey Aguan Vadisi’ndeki diğer bölgesel hareketler Afrika palmiye monokültürü alanlarının genişletilmesi için yasadışı olarak gasp edilen arazilerin, kaybettikleri tarihsel toprakların zararlarının tanzim edilmesi için on yılı aşkın bir süredir mücadele ediyorlar.

MUCA, Aguan’da büyük ölçekli toprak işgalleri ile geri alınan topraklarda alternatif gıda üretimi ve ekonomik kalkınma projelerinin öncüsü olmuştur. Hareket kapsamlı bir tarım reformu talep ederken aynı zamanda gıda egemenliğini güçlendirmek için de mücadele ediyor.

Aguan, son 15 yıl içinde Orta Amerika’da görülen en yoğun kırsal çatışmaların yaşandığı bölgelerden biridir. 2009 Yılındaki darbenin ardından 2010 yılından bu güne dek yerlilerin ve köylülerin toprakları ağır bir militarizasyon sürecinden geçti ve 120’den fazla Aguan eylemcisi öldürüldü.

3-Küba Ekolojik-Tarım Hareketi ANAP

Küba Ulusal Küçük Çiftçiler Birliği veya ANAP, kooperatif tarım sistemi yoluyla ekolojik-tarım, kentsel ve organik gıda üretiminin devasa ölçekte genişlemesine öncülük eden önemli bir güç olmuştur.

Amerikan ambargosundan sonra küçük çiftçileri desteklemek için 1961 yılında Küba’da kuruldu ve 1990’ların başından itibaren yeni bir role bürünerek 300 bin güçlü organizasyon düzenledi.

ANAP’ın tarımsal ekolojik halk hareketi Küba’da dünya standartlarında yeni bir sürdürülebilir tarım sisteminin hızla yayılmasında önemli bir rol oynayarak üretim ve kendine yeterliliğin artmasının yanı sıra iklim değişikliğine karşı da daha esnek yerel bir gıda sistemini hayata geçirdi.

4-Arjantin Ulusal Köylüler Hareketi MNCI

Ulusal Köylü ve Yerli Hareketi veya MNCI, büyük tarım işletmeciliğine ve tohumların kurumsal korunmasına karşı koyarken toprakların toplum yararına kullanılmasını garanti edecek tarım reformunun yapılması için on yılı aşkın süredir mücadele ediyor.

Arjantin’de neoliberal politikalar ile tarihsel toprakların tek elde toplanmasından ve 1990’lı yıllarda köylüler arasındaki eşitsizliklerin artmasından sonra kapsamlı tarım reformu önerileriyle birlikte MNCI doğuyor ve toprakların kontrolü, kaynaklar, eğitim, sağlık, ticaret ve kültürleri üzerinde atalarının bilgisiyle ve kolektif özyönetim temelinde zararlarının tazmin edilmesi için mücadele ediyor.

MNCI, neoliberal kapitalizme karşı yerel alternatifler ile uzun vadeli yapısal değişim için mücadelenin bir parçası olarak hareketin tabanına yeni formda politik eğitimler verilmesini teşvik ediyor.

5-Paraguay Köylü Hareketi FNC

FNC olarak da bilinen Paraguay Ulusal Köylü Federasyonu Latin Amerika içinde en eşitsiz toprak dağılımı olan Paraguay’da adalet için yirmi yılı aşkın bir süredir mücadele veriyor.

Hareket, Paraguay nüfusunun neredeyse yarısının evi olan kırsal alanlara dek genişleyen ve yapısal değişikliğe neden olan soya monokültür üretim alanlarını destekleyen tarım modelinin getirilmesine karşı tarım reformu ve toprak hakkı mücadelesi veriyor. FNC aynı zamanda kadınların siyasete katılımını artırmak ve geleneksel cinsiyet rollerini bilinçli olarak yeniden düzenlemek konularında da çalışmalar yapıyor.

FNC, 2012 yılında gerçekleşen bir dizi ulusal eylemle Başbakan Fernando Lugo’yu yerinden eden “parlamenter darbe” sonrasında ülkede önemli bir siyasi güç haline gelmiştir ve geçen yıl neoliberal Başbakan Horacio Cortes’in istifasını talep etmiştir.