07.08.2015

Venezuella: San Felix Riot’da Ekonomik Savaşın Bilançosu

Cuma sabahı, Venezuela’nın güneydoğu eyaleti Bolivar ‘da bir kent olan San Felix’in sakinleri, artan fiyatlara kitlesel tepki göstererek bir otobüsü devirdi ve çeşitli pazarları yağmaladı.

Puerto Ordaz’la aralarından nehir geçen, alışveriş merkezleri ile dolu zengin bir sanayi kenti olan San Felix bir işçi sınıfı kentidir. Bir tarafta, 1960 yılında Amerikan Çelik (US Steel) şirketi tarafından eski ABD banliyölerindeki evlere benzer biçimde, kurabiye kalıbı evler ve desenli çimler şeklinde tasarlanmış Puerto Ordaz mahalleleri, diğer tarafta terkedilmiş depoları ve sömürge döneminden kalmış çürümüş binaları ile kaotik, tıkanık ve sıkışık şekilde uzanan San Felix.

Ayrıca ikincisi Chavezci taban hareketlerinin de kalesi.

Pek çok San Felix sakini Puerto Ordaz’da çalışmak için genellikle sabaha karşı 04:00 ya da 05:00 civarında evinden ayrılıyor ve onları almak için gelen otobüse biniyor.

İşçiler için toplu taşıma hizmetlerini daha etkin ve daha hesaplı hale getirmek için hükümet tarafından başlatılan girişiminin bir parçası olarak yollarda ithal parlak kırmızı renkli ‘Bolivarcı’ otobüs hizmeti veriliyor. Şirket sürücülerinden, bu hizmeti almanın bedeli sadece 10 bolivar ancak sürücülerin kişi başına 50 ve hatta 100 bolivar ücret istediği de biliniyor.

31 Temmuz Cuma günü sabah saat 07:00 sularında bir grup yolcu kendilerinden fahiş ücret isteyen sürücüye öfkelenerek sürücüyü otobüsten indirdiler. Daha sonra otobüsün camlarını kırarak otobüsü ters çevirdiler.

Bu olayın görgü tanıklarından biri, kalabalığın caddenin karşısında bulunan bachaquero pazarında spagettinin 600 bolivara satıldığını (temel gıda maddesi kıtlığı) fark ettiğini görmüş. Bachaqueros satıcıları, satın aldıkları malların üzerinde bulunan hükümet fiyatlarını düzenlerler, dağıtıcılarla pazarlık keserler ve ürün kıtlığına gidecek şekilde, yüksek fiyatlarla malları satarlar.

Daha sonra öfkeli yolcular, San Felix sokak pazarını ve yanı sıra yakında bulunan piyasa satıcılarına tedarik sağlayan Çin-run süpermarketi gibi yerleri yağmalamaya başladılar.

Bir Facebook kullanıcısı “Onlar … süt, çocuk bezi, tereyağı, petrol gibi HERŞEYİ buldular!” diye vurguluyor, satıcıların stok yapmasına, çok zor bulunan malların bereketine kızgın olarak…

Süpermarkete tahıl boşaltmak için gelen bir kamyon da polisin olay yerine geldiği zaman yağmalandı. Çıkan kargaşada Gustavo Patinez adlı genç bir adam vurularak öldürüldü, 27 kişi tutuklandı ve onlarca kişi de yaralandı.

Bolivar eyaletinin valisi Jesus Rangel Gomez, Cuma günü gazetecilere verdiği demeçte “Silahlı motorize bir grup gelerek, bazı işyerlerini yağmaladılar. Ben bu yaşananların spontane olmaktan çok politik bir hesapla planlanmış olduğundan eminim,” dedi.

Cumhurbaşkanı Nicolas Maduro’da bu ifadeleri teyit ederek, durumu araştırmak ve organize suçlara karşı yeni bir polis taarruzu sağlamak için OLP’yi göndermeye söz verdi.

Venezuela’nın troçkist partisi Marea Socialista’nın yerel bölümü çatışmanın kökenleri hakkında konuşma fırsatını es geçerek San Felix sakinlerinin mahkum olduğu “kara” taşıma sistemi hakkında hükümeti eleştirdi.

San Felix’de çalışan Chavezci bir militan olan Yrali Lopez, kargaşa çıkarmak için “düzenli bir çaba” gösterildiğini düşünüyor.

Venezuella Analiz’e açıklama yapan bir kadın “Erkekler Riot! Riot! diye bağırarak motosikletlerine bindiler. Dükkan sahiplerinin kapılarını kapatması üzerine panik [köprü üzerinden] Puerto Ordaz’a yayıldı,” diyor.

Ama o bölgedeki mevcut rahatsızlığın ani tepkileri artırmada etkili olduğunu da kabul ederek “İnsanların bachaqueros ve Çin pazarından mal alması gerektiğini düşünüyorum. Bu insanlardan çalınan mallar var! Bir insan vuruldu nedenini anlamıyorum,” diyor.

Lopez genç adamın ölümünden sorumlu olduğunu düşündüğü medya ve kurbanların aileleri ile ilgili çelişkili raporlar gösteriyor; İsyancılar veya Ulusal Muhafızlar…

O bu sabah, çimento gibi zor bulunan inşaat malzemelerini bulmak için bir depoyu basan OLP baskınıyla ilgili umudunu dile getirerek, “Uzun bir süre önce polis bachaqueros’a izin verdi, piyasada mafyanın olmasından onlarda suçlu. Ben barrios’a gelen satıcıları çok iyi biliyorum ve ben insanlara baskın yapılmasından yana değilim. Ancak mafyanın da bitirilmesi gerekiyor,” dedi.