2020: Direnişin, Mücadelenin ve Örgütlenmenin Yeni Biçimleri

2020’ye bakarken Önasya ile ilgili  olarak Türkçe ve Kürtçe yayımlanmış fazla miktarda haberin olması nedeniyle ilgili coğrafyadaki gelişmeler bu yazı kapsamına alınmamıştır. Bu konuda doğrudan kaynaklara ulaşabilme olanakları olduğu için isyandan.org bu alana çok özel gelişmeler olmadığı sürece girmemektedir.

2020 yılında Dünyada İşçi Hareketi dosyası ile yeni dönemin işçi hareketinin temel eğilimlerini görmeye çalışmıştık. Tamil Dosyası ise 2008-09 kitle katliamları ile birlikte Tamil Ulusal Kurtuluş Mücadelesi’nin askeri direnişinin uğradığı yenilgiyi tartışan bir dosya olmuş; giderek sertleşen mücadelede egemen sınıfların ve emperyalist devletlerin nasıl birlikte davranabileceğini göstermişti. Dünyada kent nüfusunun kır nüfusunu geçmesi ile birlikte asıl mücadelenin kentlerde yaşanacağı gerçeğiyle emperyalistlerin, yerel işbirlikçilerinin ve müttefiklerinin kent isyanlarını bastırmak için ne gibi hazırlıklar yaptığını içeren dosyamızı ise 2015 yılında yayımlamıştık…

2007-08’den beri  sermayenin birikim krizi  içinde olduğu dünya 2020 yılında emperyalist-kapitalist sistemin krizine, salgın krizini de ekleyerek  rızaya dayalı hegomanyasına geri dönüşü olmayan bir eşik oluşturdu. Ekonomik krize ekolojik kriz, iklim krizi, endüstriyel tarım krizi eşlik edince çok katmanlı birbirini tetikleyen ve krizin şiddetini geometrik olarak artıran bir kriz döngüsü yarattı.

Emperyalist kapitalist devletler sistemi içinde halk sağlığı konusunda ortaya çıkan çıplak gerçek, aşı rekabeti  ile iyice görünür oldu.  Rızaya dayalı hegemonyanın ortadan kalkması neredeyse bütün devletleri yeni baskı ve güvenlik yasaları çıkartmaya yönlendirdi.

Salgın sürecince yaşanan hiçbir şeyin salgın öncesi olmayacağı tartışmaları dünya genelinde ortaya çıkan halk örgütlenmeleri ve direnişleri ile somut bir zemine oturmaya başladı.

Demokrasiye ihtiyacı kalmayan burjuvazi  dünyanın her yerinde yeni tarihsel dönemin faşizm biçimine yönelmekte, var olan faşist rejimler tahkim edilmektedir. Diğer yanda halk güçlerinin bu sürece direnişi de yeni biçimler almaktadır. Devlet şiddeti , yeni baskı ve güvenlik yasalarına yönelik ABD, Kolombiya, Nijerya’da polis karakollarının ateşe verilmesi, Guatemala ve Fransa’da  polisin yetkilerini artıran yasalara karşı ortaya çıkan halk direnişleri dijital teknoloji ile donatılmış olan zamanın devlet aygıtının etkisizleştirilmesi noktasında çok  önemli pratik veri sağlayarak geri çekildiler.

Güney Afrika’da ortaya çıkan Covid-19 koalisyonu yeni filizlenen direnişin biçimlerinden biri olarak toplumsal hareketlerin eylem birliği olarak tüm toplumun örgütlenme süreci pratiğini zenginleştirmektedir. Salgına karşı en ön cephede görev yapan sağlık emekçilerinin neredeyse dünyanın her yerinde  grev ve direnişleri  halkın onlara duydukları saygıya rağmen sürmektedir. Sağlık emekçileri ile halk arasında çok yoğun duygusal bir bağ ve dayanışma ilişkileri şekillenmektedir. Salgına karşı İspanya ve İtalya’da ortaya çıkan direnişlerde Güney Afrika gibi salgına karşı daha sürekli bir mücadele ve örgütlenme biçimlerinin arayışına dönüşmektedirler.

Salgın sağlıklı gıda üretimi ve dağıtımının devletlere bırakılmayacağını da açık bir biçimde göstermiştir. Sağlıklı, doğal gıdaya herkesin ulaşabilmesi için gıda üretimi ve dağıtımını içeren kooperatifler, kolektifler, agro-ekolojik pazarlar yaygınlaşmaya başladı.  Brezilya’da örgütlü bulunan Topraksız Kır İşçileri Hareketi (MST), Latin Amerika’da Venezuela, Karayipler’de Haiti ve Afrika’da Zambiya’ya gıda dayanışmasında bulunmuştur. Ayrıca MST bu ülkelerde sağlıklı doğal gıda üretimi yapılabilmesi için tarım enstitüleri kurulması noktasında eğitim desteği de vermektedir. Filipinler’de halkın gıda rejimini inşa etmek için agro-ekoloji ürünlerin bulunduğu pazarların açılması yaygınlaşıyor. Nijerya’da polis şiddetine karşı başlayan direniş genel bir direnişe dönüşmüş halk, marketleri, gıda depolarını kamulaştırmıştır. Gıda krizine verilecek cevaplardan birinin doğrudan kamulaştırma olması yönünde önemli bir pratik adım olmuştur.  ABD siyah sosyalistlerin Siyah Hayatlar Değerlidir hareketi sırasında ve sonrasında  kendilerine yönelik ne yapılması gerektiği konusunda sorulara verdikleri cevaplardan biri de sağlıklı gıda üretimi ve dağıtımının örgütlenmesidir. Güney Afrika’da Soweto’nun Eldorado Park’ı gıda tedarikinde zorluk çeken bölge halkı tarafından işgal edildi ve sebze bahçesi olarak kullanıldı.

Yeni dönemin işçi hareketi ilkleri tecrübe ederek daha görünür olmaya başladı.  Tunus’ta işçi sendikaları bölge örgütünün başını çektiği bölgesel koalisyonun yürüttüğü bölgesel genel grev Bölge yada Kent Grevlerinin önümüzdeki dönemde de etkili bir direniş yöntemi olacağını gösteriyor.  Bulgaristan genel grevi, Kanada süresiz grevi, İran’da bir çok sektöre yayılan  işçi direnişleri, Hindistan, Sri lanka, Bangladeş çay işlerinin direnişleri, Güney Afrika dört sendika konfederasyonunun ANC’ye karşı grevi,  Endonezya işçilerin hakları için direnmesi,  Amazon işçilerinin örgütlenmesi ve direnişi , Sendikaların Siyah Hayatlar Değerlidir hareketi ile dayanışmak için greve çıkması, Hindistan’da 250 milyon işçi ve çiftçinin katıldığı genel grev ve çiftçilerin bir ayı geçen direnişleri, Peru’da endüstriyel tarım tekellerinde çalışan kır işçilerinin süresiz grevi ve Pan-Amerikan otobanını kesme eylemleri  yeni dönemin işçi hareketinin klasik bölünmeleri aşma eğilimleri gösterdiğinin ip uçları olarak ortaya çıktı.

Şili’de on yıllardır süren direniş ve mücadele yeni anayasa referandumu ile tarihsel bir eşiği geçti. Referanduma katılım oranın düşük olması halk direnişinin burjuva siyaset kanallarına aktarılması çabalarına onay vermeyen kesimlerin referandumda oy kullanmaması sonucu oldu. Bolivya’da darbeye direnen halk güçleri seçimlerin ertelenme girişimlerine direndiler ve yapılan seçim sonucu Sosyalizme Doğru Hareketi seçimleri yeniden kazandı. Venezuela’da daha önce seçimlere bağımsız adaylarla giren taban örgütlenmeleri ve bazı siyasi yapıların oluşturduğu Venezuela Birleşik Sosyalist Partisi (VBSP), çekirdeğini oluşturduğu Bolivarcı cephe ile değil Devrimci Halk Alternatifi’ni kurarak seçime girme hakkı bulunan Venezuela Komünist Partisi listelerinden seçime girdi. Bolivarcı cephede Bolivarcı kapitalistlerin ve yolsuzluklara bulaşmış bürokratların içinde olduğu VBSP’nin karşısına halk güçlerine dayanan  ikinci seçenek çıktı.

Fas işgalindeki Batı Sahra Halkı, Pakistan’da Beluci ve Sindilerin, Endonezya işgali altındaki Batı Papualıların referandum mücadelesi, Şili İşgali altındaki Mapuçeler, Önasya’da dört devletin işgali altında olan Kürtlerin, Kuzey İrlanda’da cumhuriyetçilerin yeni örgütlenme girişimleri, Kolombiya, Avustralya ve Brezilyada yerli direnişleri, Meksika’da Zapatistaların özerk bölge sayısını 2019’da 43 belediye ve 16 direniş merkezine çıkarmasından sonra 2020’de faşist paramiliter saldırılar artması, Tamil ülkesinde yoğunlaşan baskı ve tutuklamalar, Güney Afrika’da beyaz üstünlüğüne karşı gelişen siyah bilinç, ulusal kurtuluş mücadeleleri ve yerli halkları direnişleri olarak ulusal devlet sistemi ile şekillenen devlet ve devletler sistemini sorgulayan direnişler olarak devletleri ulusal kimlikten arındırma ve özgürlüklerini kazanma mücadeleleri olarak önem kazanmaktadırlar.

Halk direnişlerinin farklı biçimleri Tayland’da gençlerin başını çektiği demokrasi yürüyüşü, Arjantin’de evsizlerin boş evleri kullanıma açarak yaşadıkları yerlerde yapılacak olan  yıkıma direnmeleri bu farklı biçimleri ortaya koydu. Orta Amerika’da salgın önlemlerinin gevşetilmesi ile göçmen karavanı yeniden ABD’ye doğru yola çıktı. Sudan’da halk Sudan Profesyoneller Birliği ve Direniş Komitesi’nin çağrısı ile “Devrimci yolun düzeltilmesi ve güvenlik aygıtının düzenlenmesi” için yeniden sokaklara indi. Orduyla yapılan anlaşma sonucu karma, geçici bir hükümet kuruldu. Sudan halk direnişi örgütlenme biçimleri, kazanımları ile mücadele için önemli dersler içermektedir.

Ekolojik yıkım, endüstriyel tarım için ormansızlaştırma, orman yangınları, şiddet düzeyi artan kasırgalar, büyük sel baskınları, denizlerin yükselmesi ve iklim mültecilerinin ortaya çıkması; dünyanın her yerinde İklim krizine karşı gençliğin ve çocukların öncülük ettiği eylemler, Brezilya’da devletin görmezlikten geldiği orman yangınlarına karşı  itfaiye antifalarının kurulması, hayvan kurtuluş cephesinin avcılığa karşı avcılık altyapılarının imha edilmesine yönelik eylemleri ekolojik yıkımlara karşı yapılacakların örneklerini gösterdi.

Paraguay’da uzun zamandır sessizliğini koruyan, Paraguay Halk Ordusu (EPP) kendisine yönelik bir operasyonda gerillalardan birinin kızlarının öldürülmesine cevap olarak eski başkan yardımcılarından Oscar Denis Sanchez’i tutsak alıp karşılığında 50 yoksul bölgeye gıda yardımı yapılması ve tutuklu EPP önderlerinin serbest bırakılmasını talep etti. Denis’in ailesi gıda yardımlarını yaptı fakat hükümet tutuklu EPP militanlarını serbest bırakmayacağını kamuoyuna açıkladı. EPP halen Denis’i tutsak olarak elinde tutmaktadır. Hindistan’da 20 yıllık savaş bilançosunu yayımlayan HKP (Maoist) SAMADANH ayaklanma stratejisine yönelik yeni bir strateji direniş çizgisi geliştirdi. Filipinler Duterte rejiminin Odaklanmış Askeri Operasyonlarına direnişi sürdüren FKP-YHO kentlerde partizan halkın savunulması için partizan birlikleri oluşturma kararı aldı. Nepal hükümet krizinin derinleşmesi mücadelede de yeni arayışları beraberinde getirmektedir. Uzun süreli halk savaşı ile toplu ayaklanma stratejilerinin sentezini stratejik çizgi olarak benimseyen NKP askeri eylemler ile Bandh olarak tanımlanan genel halk direnişi eylemlerini birlikte yürütmektedir. Maoist bir parti NKP’ye katılırken, farklı üç parti ile birleşik cephe oluşturma adımı atmıştır.

Kadınlar hakları, hayatları ve halkları için her yerde direnişi sürdürmekte ve kazanımlar elde etmektedirler. Meksika’da kadınlar çalıştıkları bir fabrikayı işgal ederek  feminist işgal deneyimi yaşarken, Polonya’da kadınlar kürtaja karşı yürüdüler. Arjantinli kadınlar meclisi ateşe verirken, El Salvadorlu kadın işçiler fabrikaya el koydular. Arjantin meclisi ateşe vererek kararlılıklarını gösteren kadın özgürlük mücadelesi kürtajı yasallaştırarak kıta çapında tarihsel bir adım attı.

Direnişten Yeni Örgütsel Biçimler:

Kitle Örgütleri

Hindistan’da 8 sendika konfederasyonun bir araya gelerek yaptığı genel grev çağrısına köylü birliğinin destek vermesi ile dünya tarihinin en büyük genel grevlerinden biri hayata geçmiştir. Çiftçi hareketi uzun süreli, sabırlı ve somut bir hedef üzerinden direnişi sendika konfederasyonlarının desteği ile sürdürmektedir.

Peru’da ihracata yönelik endüstriyel tarım tekellerinde çalışan tarım işçilerinin süresiz grev ve Pan-Amerikan otobanı kesme eylemi hem iş durdurma, hemde ülkedeki en önemli meta akış yollarından birini keserek etkili bir direniş yöntemi geliştirmiştir. Sendikal örgütlenmelerin harekete geçmesini sağlayarak daha mücadeleci bir örgütlenme için zemin hazırlamaktadır.

İngiltere’de üniversitelerde ortaya çıkan whatsup grupları üzerinden örgütlenen “kira grevi hareketi ” üniversitelere geri adım atırarak salgın döneminde talep-mücadele-kazanım ilişkisi üzerine somut bir örneğe dönüşmüştür.

Güney Afrika’da ANC hükümeti aldığından beri ilk kez dört sendikal konfederasyon ANC politikalarına karşı ortak genel grev yaptı.

Üretken İşçiler Ordusu işçiler tarafından öz-yönetimle yönetilen sanayi tesislerinde  bilgi-deneyim akışı sağlayan gönüllü bir organizasyon olarak önemli işlevler taşımaktadır. Üretken İşçiler Ordusu bileşenleri değişkendir. İçinde kamu ve özel sektörden  aktif ve emekli işçiler bulunmaktadır. Kısacası çok değişik deneyimleri olan insanlardan oluşmaktadır. Üretken İşçiler Ordusu’nun en önemli özelliği üyelerinin, mevcut krizin üstesinden gelmek isteyen devrimciler olduğudur.

Cephe Tarzı Örgütlenmeler

Belucistan’da Beluci Kurtuluş Cephesi, Beluci Kurtuluş Ordusu, Beluci Cumhuriyetçi Ordusu, Beluci Cumhuriyet Muhafızları gibi Belucistan’da bağımsızlık mücadelesi veren, 4 farklı örgüt tarafından oluşturulan Baloch Raji Ajoi Sangar (BRAS) ile Sindi Devrimci Ordusu arasında yapılan gizli görüşmeler sonucu ortak düşman Pakistan’a karşı elele verilmesi kararı alındı. Nepal’de Chand liderliğindeki Nepal Komünist Partisi sürdürdüğü direniş ile örgütlü halk güçleri arasında daha kalıcı örgütlenmelere yönelmiş, üç partiyle stratejik birleşik cephe oluşturma yönünde adım atmıştır.

Venezuela’da Bolivarcı harekette bir önceki seçimde bağımsız adaylarla ortaya çıkan bölünme eğilimi son seçimlerde örgütsel biçim aldı. 8 devrimci örgüt ve taban örgütünün oluşturduğu Devrimci Halk Alternatifi seçimlerde yaklaşık % 3 oy alarak daha kalıcı bir adım attı.

Chand liderliğindeki Nepal Komünist Partisi  (Nepal’de hükümetteki partide Nepal Komünist Partisi  adını kullandığı için bu biçimde yazıyoruz) siyasal kriz sürecinde farklı Maoist partilerle cephe birlikteliği için uzlaşmaya varıldığını açıkladı.

Sudan Direniş Komiteleri El Beşir Diktatörlüğüne karşı mücadelede mahalle örgütlenmeleri olarak başlayan kitle direnişinin yükseldiği dönemde önemli bir mücadele organına dönüşen, El-Beşir’in devrilmesinden sonra ortaya çıkan geçiş sürecinde direniyoruz, inşa ediyoruz, izliyoruz sloganı ile taban çalışmalarına devam eden bir örgütlenme modelidir.

Politik-Askeri Direniş

Paraguay’da EPP’nin eski başkan yardımcısını tutsak alması silahlı direnişin hedefleri, amaçları ve dijital teknoloji ile donatılmış Ortak Görev Güçleri adlı devlet güçlerine karşı ufku açık bir hareketin öğretici bir eylemi olarak hafızamıza kazındı.

Hindistan Komünist Partisi 2012 sonrası üst düzeyde verdiği kayıpları masaya yatırarak Hindistan devletinin uyguladığı SAMADHAN stratejisini boşa çıkarmak için yeni bir stratejik yönelimi 20 yıllık savaş bilançosu ile birlikte kamuoyuna açıkladı.

Filipinler Komünist Partisi devlet güçlerinin Odaklanmış Askeri Bölge politikasına karşı çok yönlü bir direniş çizgisi izleyerek kentlerdeki devrimci kitle hareketini korumak ve savaşı kentlere taşımak için kent partizan birlikleri oluşturmaya karar verdi.

Tamil Elam Kurtuluş Kaplanlarının (TEKK) yeniden örgütlenme girişimlerine karşı Sri Lanka devletinin Tamil bölgesindeki baskıyı artırması ve TEKK ile ilişki oldukları gerekçesi ile tutuklamaları artırması Tamil direnişinde yeni bir dönemin ilk işaretlerini vermektedir.

Batı Sahra’da Sahrawi Halk Kurtuluş Ordusu Fas’ın ateşkesi ihlal etmesi sonucu tüm cephelerde savaş ilan etti. Fas’ın çöle ördüğü utanç Duvarı’na yakın askeri üs ve karakolları hedef alan bir dizi füze saldırısı başlattı.

Silahlı insansız hava araçları, insansız hava araçlarına karşı politik-askeri örgütlenmeler yeni savaş taktikleri geliştirmek üzere hazırlıklar yapıyorlar.

Kürdistan’nın bütün parçalarında süren direniş Önasya’nın direniş odaklarından biri olarak yeni dönemin askeri mücadele taktiklerine adapte olmaya çalışmaktadır.

Batı Sahra ve Filistin’de duvarlara karşı yeni füze sistemleri üzerinde çalışılıyor.

Ağ Biçimindeki Örgütlenmeler

Siyah Hayatlar Değerlidir hareketi yaygınlığı ve uzun süreliliği ile Kolombiya ve Batı Papua direniş hareketlerine de esin olmuştur. Mücadelenin her biçiminin kullanıldığı bu örgütlenmede hedefe yönelik çok farklı gruplar aynı anda harekete geçebiliyorlar.

Metoo Hareketi 2017 yılında ABD’de Holywood ünlülerinin ifşası ile başlayan hareket süreç içinde kalıcı oldu ve 2020 yılında dünyanın çeşitli yerlerinde ortaya çıktı. Sosyal ağları kullanan hareket ifşa yöntemini kullanarak hem bir kolektif savunma alanı açıyor, hemde savunmayı örgütlü özgüven üzerine kurulu açık, herkesin katılabileceği yeni bir mücadele biçimi üzerine kuruyor.

Arjantin Ücretsiz, Güvenli, Yasal Kürtaj için Ulusal Kampanya’nın çağrısı ile Yeşil Dalga hareketi temsilciler meclisi ve senatoda yapılan oylamaları sokaktan takip ederek on yıllardır sürdürülen mücadelede feminist grev biçimini de kullanarak çok önemli bir kazanım elde etti. Somut, sade bir hedef için zamana yayılmış farklı coğrafyalardaki direnişlerle deneyim akışı içinde olan  sabırlı bir direnişin sonuç alıcı örneklerinden biridir Arjantin’de ki kazanım.

Komünler, Direniş Komiteleri 

Venezuela’da taban örgütlenmeleri deneyimi ambargonun iyice derinleştirdiği kriz ile birlikte daha kolektif, daha komünal örgüt biçimlerine yöneliyorlar. Komün örgütlenmeleri kentte ve kırda daha da yaygınlaşıyor. Komün örgütlenmeleri arasındaki ilişkilerin artması ve daha kalıcı örgütsel biçimlere yönelmeleri ortak faaliyeti de artırmaktadır.

Sudan Direniş Komiteleri Bu komiteler 2008-2009 yıllarında Büyük Hartum Bölgesinin bazı yerlerinde, Sudan Komünist Partisi’ninde içinde olduğu muhalefet partileri koalisyonunun hegemonyasında kuruldu. El-Beşir’in devrilmesinden sonra halkın her türlü ihtiyaçlarını çözen mahalli ölçekli temel örgütlenmelere dönüştüler. Direniyoruz, İnşa Ediyoruz, İzliyoruz! temel perspektiflerini ifade ediyor. Yeni seçilmiş olanlarda halkın çıkarlarını korumazsa onları da indireceğiz diyorlar.

Haber: isyandan.org