23.12.2015

Gerilla Sanatçı Banksy ve Sokak Sanatı

Eserlerini Banksy adıyla imzalayan dünyaca ünlü gerilla sanatçının gerçek kimliği bugün bile bilinmiyor. Savaş karşıtı, çevreci, hayvan haklarını savunan ve tüketim çılgınlığını eleştiren eserleri için kamusal alanları kullanıyor. Esas olarak İngiltere’de ve ziyaret ettiği çeşitli kentlerde yaratıcı ve mizahi tarzda eserleri bulunan Banksy, hip-hop kültürün bir dalı olarak grafitiyi seçmiş durumda…

Banksy sanatı lüks galerilerden çıkarıp halkın yaşam alanına getiriyor ve kapitalizm, savaş, din, totalitarizm ve faşizm konularında geniş kitleleri sistem üzerine düşünmeye sevk ediyor. Eserlerini oluşturmak için farklı teknikler kullanan Banksy, sokak sanatını grafiti ve şablon tekniğini birbirine bağlayarak oluşturuyor. Banksy’nin eserleri için belirlediği tanınmış ve riskli yerler de onun bilinirliğini artırıyor. ABD’de görevlilere farkettirmeden müzeye kendi eserlerini asması, İsrail Filistin arasındaki duvarın Filistin tarafına stencil yapması gibi…

Banksy İngiliz Swindle dergisine verdiği bir röportajda Filistin’e gitmek ve orada grafiti yapmak zor değil miydi sorusunu, “Her grafiti sanatçısı oraya gitmeli. Dünyadaki en büyük duvarı inşa ediyorlar. Ben duvarın Filistin tarafında çalıştım ve çoğu insanın ne yapmaya çalıştığım konusunda en ufak bir fikri yoktu. Neden sadece kocaman harflerle “Kahrolsun İsrail!” yazıp, İsrail başbakanını darağacında sallanırken gösteren resimler yapmadığımı anlamadılar. Belki onların da kendilerine göre nedenleri vardı. Beş gün yanında kaldığım adam, camdan dışarı Filistin bayrağı salladığı için “kirli çuval” a girdi. Kirli çuval şu: İsrail askerleri ellerine bir çuval alıp içini kendi dışkılarıyla dolduruyor ve bunu ellerin arkadan bağlıyken kafana geçiriyor. Bir Filistinli bana bunu anlatırken az daha kusuyordum, ama daha duyacağım varmış: “Bu aslında hiçbir şey. Yeğenim aralıksız iki hafta o çuvalı kafasında taşıdı.

Bunları gördükten sonra, eve dönüp insanların baskıya uğrayan Filistinlilerin görüntülerinin tekrar tekrar televizyonda gösterilmesinden şikayet etmelerini duymak zor geliyor. Oralarda yasadışı olarak grafiti yapmak çok zor. Gecenin karanlığından faydalanarak kesinlikle yapamazdık bu işi çünkü yakalanırsak vurulurduk. Gün ortasında dışarı çıkıp, sanki turistmişiz gibi açık bir şekilde yaptık. İki kere askerlerle başımız belaya girdi, ama birinde Filistinli sınır devriyesindekiler bizi zırhlı bir araca sokup kurtardılar. Filistin sınır devriyeleri için duvara resim yapmanızın veya yapmamanızın hiçbir önemi yok. Bizimle yolun kenarına park ettiler, su verdiler ve sadece izlediler. Muhtemelen bu benim otomatik tüfekli bir grup asker tarafından korunarak resim yaptığım tek an olacak,” diye cevaplıyor.

Tek isteğinin, doğru şeyi, doğru zamanda, doğru yerde yapmak olduğunu söyleyen Banksy sürekli hareket halinde ve “sokak bombalamaya” devam ediyor…