15.11.2016

Yeni ABD Tarzı Savaş: Özel Operasyonlar, Paralı Askerler, İsyancılar, Vekiller, Dronlar

New York Times’ın okunması tavsiye edilir bir sayısı ABD’nin halen sürdürdüğü savaşın en çok gizlenen yönüne bir bakış atmaktadır. Örnek olarak verilen ülke ABD’nin 25 yıldan fazladır halkıyla savaş halinde olduğu Somali’dir. Fakat yazarların not ettiği gibi aynı yöntem başka yerlerde de uygulanmaktadır.

Obama yönetimi geçtiğimiz yıl boyunca Somali’de yürütülen gizli savaşı yoğunlaştırdı. Bu savaşta Özel Operasyonlar birlikleri, hava saldırıları, özel taşeronlar ve Afrikalı müttefikler kullanılarak Afrika’nın bu anarşik Boynuz’unda İslamcı militanlara karşı yükselen bir askeri harekat yürütüldü.

Eğer ABD oradaki sonu gelmez savaşına bir son vermiş olsaydı acaba bu “anarşik” Somali halkı hala “anarşik” olmaya devam eder miydi? Buna pek ihtimal verilemez. Dış bir müdahale olmasaydı, Somali yıllar öncesinde olduğu gibi yeniden sakin bir yer olabilirdi. Fakat savaş sürüyor. Üstelik sadece düzenli ABD birlikleri tarafından değil aynı zamanda paralı askerler, vekiller, dronlar ve birkaç ABD Özel Birliklerince de.

Somali, ABD’nin şimdi gittiği her yerde yarattığı “iflas etmiş devletler”in bir örneğidir. “İflas etmiş devlet” de ardı sıra gelen müdahaleleri haklılaştırmaktadır. Bu “model” dünya çapında uygulanmaktadır:

Somali harekatı Obama’nın sarıldığı ve halefine devredeceği ayrıntılı bir savaş plandır. Bu, dünyanın savaş bölgelerinde Amerikan “çizmeleri”ne yönelik nefrete rağmen, Birleşik Devletlerin Suriye’den Libya’ya Ortadoğu ve Kuzey Afrika boyunca devreye soktuğu bir modeldir. Sadece bu yıl, Birleşik Devletler 7 ülkede hava saldırıları ve çok daha fazlasında Özel Operasyonlar gerçekleştirdi.

Bu savaşlar çoğunlukla “kayıt dışı”dır. ABD içindeki etkileri çok küçük olduğundan kongre denetimi bunlar için söz konusu olmaz. Basın pratik olarak bu işlerden uzak tutulmuştur. Para, gizli CIA’den, özel birlikler hesaplarından ya da Suudi Arabistan gibi ABD yanaşması dost devletlerden gelmektedir. Hiç kimse ne türden şiddetin veya “sorgulama” yöntemlerinin kullanıldığını öğrenemeyecek ve bazı yerel savaş ağalarının zindanlarında mahpuslar ortalıktan kaybolurken yaklaşık 200-300 Amerikan Özel Operasyonlar birliğinin Somali ile birlikte Kenya ve Uganda gibi diğer Afrika uluslarından askerlerle beraber, kıdemli Amerikan askeri görevlilerine göre, ayda yarım düzineden fazla saldırı gerçekleştirdiğini ortaya çıkaramayacaktır.

Deniz Kuvvetlerinin gizli SEAL 6 Ekibi bu operasyonların birçoğunda güçlü bir şekilde yer almıştır.

Amerikan askeri görevlilerinin bildirdiğine göre kara operasyonları sona erdiğinde Somali güçleri ile birlikte çalışan Amerikan birlikleri mahpusları, sıklıkla, Somali tarafından idare edilen daha kalıcı cezaevlerine nakledilmeden önce biri kuzey Somali’deki Puntland’da olmak üzere geçici muhafaza birimlerinde, sorgulamaktadır.

Şiddet ölçüsüz bir şekilde uygulanmaktadır. Kimin ne kadar ve neden şiddete maruz kaldığının çok fazla bir önemi yoktur. Yöreye ait bilgilerdeki, dildeki ve politikadaki eksiklik norm haline gelmiştir. Hiç kimse işleri yanlış yaptığı için cezalandırılmamaktadır.

Geçtiğimiz ay bir hava saldırısında Şebab’a karşı Amerikan müttefiki olan bir düzineden fazla Somali hükümeti askeri öldürüldü. Kızgın Somali yetkilileri Somali’de gölge bir savaş yürütmenin açık güçlüklerini ortaya koyarak Amerikalıların rakip klanlar tarafından kolaylıkla aldatılabildiğini ve kötü istihbaratla doldurulduklarını ifade ettiler.

Savaşın getirdiği yasal sorumluluk özel kişilere atılmaktadır. Paralı askerlerin kullanımı sorumluluğu engellemektedir:

Somali’nin başkenti Mogadişu’dan yaklaşık 70 mil uzaklıktaki eski bir Rus jet üssü Baledogle’de Amerikan Deniz Kuvvetleri ve özel şirketler Şebab’a karşı ülkenin her yanında savaş yürütmek üzere planlanan askeri bir üs inşa etmektedir. Somali’de ışık anlamına gelen Danab isimli askeri birime, Washington’da faaliyet gösteren, Afrika Birliği birliklerini eğitmek için uzun yıllar ABD Dışişleri Bakanlığı ile çalışan ve bu askerlerle birlikte Somali’nin içinde operasyonlara katılan Bancroft Global Development şirketinin görevlileri tarafından askerler alınmaktadır.

Şirketin kurucusu Michael Stock, Danab askerlerinin ilk eğitimlerini Mogadişu’daki bir tesiste aldıklarını, daha sonra Baledogle’ye gönderildiklerini ve burada deniz kuvvetleri tarafından aylar süren bir eğitime tabi tutulduklarını söylemiştir. Daha sonra Bancroft danışmanları görevdeki Somali savaşçılarına eşlik etmektedirler.

Burada göz ardı edilen, benzeri bütün ABD girişimlerine eşlik eden basın –ya da propaganda- önlemleridir. Newyork Times’ın böylesi kampanyaların entegre bir bileşeni olması istemeyerek gerçekleşmiş değildir. Alışılmış mazeret “terörizm” ya da “vahşi bir rejimi” yok etmenin “ahlaki” gerekliliğidir. Bir ülkenin köklerinin yoğun bir biçimde ve onyıllar boyunca kurutulmasını haklı çıkaran Somali kökenli birkaç terör olayı da bu arada listelenmektedir.

Somali’de görülen şema Libya, Suriye ve Ukrayna’da yaşananlarla aynıdır. ABD, uygun bir ücret, yığınla silah ve kendisi için büyük bir güce ulaşma şansı uğruna savaşı sürdürecek bazı grupları kiralar. Bu güçleri “eğitmek” için bazı çıkarcı şirketleri, gerekli medya arka planını sağlamak için de kiralanmış PR ajanslarını gönderir. ABD silahlı güçleri, sadece uzaktan ve dronlarla veya yöresel vekilleri eğiten ve yöneten küçük özel kuvvet bileşimleriyle sessiz bir şekilde işe dahil olur.

CIA genellikle, gerekli olduğunda ateş gücünü sağlayan ABD ordusuyla birlikte ön konumda yer almaktadır. Dışişleri Bakanlığı diplomatik engellerle uğraşır, vekilleri ve sözde müttefikleri pohpohlar ve insanları kendi isteklerine yöneltmek için Maliye Bakanlığı ile birlikte büyük yaptırımları yoğun biçimde uygular.

Yöntemler, geçen yüzyılda, esas olarak Güney Amerika’da uygulananlardan farklı değildir. Fakat savaşlar bugün, daha vahşi biçimde devreye sokulan kuvvet kullanımları ile birlikte daha açıktır.

Dünyanın geri kalan kısmı için büyük soru böylesine büyük oranda gizlenen savaşlarla nasıl baş edilebileceğidir. Bu savaşları karada, kuvvetle kazanmak çok güçtür. Birkaç paralı askeri yok edildiği için ABD yönünü değiştirmeyecektir. Apaçık olan yanıt ABD’nin doğrudan ödemek zorunda kaldığı bedeli büyütmektir. Zarar genelde görülen halkın ilgisizlik düzeyinin üzerine çıkacak kadar acı verici olmalıdır. ABD içinde terörizm bugüne değin kullanıldığı gibi kullanılabilir. Fakat ben, gelecekteki yanıtın bir parçası olacak yeni, daha ince yöntemler bekliyorum. Asimetrik güçler için siber alan idealdir. Birkaç bilgili savaşçı yeterlidir. Onlara karşı koymak güçtür. ABD siber savaşta muhtemelen en duyarlı hedef durumundayken onun saldırdığı uluslar böylesi saldırılara karşı en az duyarlı konumda bulunmaktadır.

ABD hangi yeni savaş yöntemlerini uygularsa uygulasın, saldırıya uğrayanlar her zaman buna karşılık vermek için bir yol bulacaklardır.