20.08.2020

Venezuela: Üçüncü Bölüm: Panal 2021 Komünü

Bolivarcı Devrim’in az bilinen bir yönü olan Komünler ve komünal devletin gelişimi, eski Başkan Hugo Chavez tarafından ortaya konan 21. yüzyıl sosyalizmi perspektifinin ayrılmaz bir parçasıdır.

Bu yazı dizisinde, bu son derece ilginç yapıların ne anlama geldiğini, nasıl uygulamalar ortaya koyulduklarını ve Bolivarcı Devrim’in emperyalizmin siyasi ve ekonomik saldırganlığına maruz kaldığı koşullarda ne ifade ettiğini analiz edeceğiz.

Bu bölümde, 1980’lerin ve 90’ların neoliberal hükümetlerine direnişiyle bilinen, diktatör Marcos Pérez Jímenez’in devrilmesindeki mücadeleciliğiyle öne çıkan bir topluluk olan ve Caracas’ın kalbinde yer alan 23 Enoro semtindeki Panal 2021 Komünü’nü ele alıyoruz. İideolojik disiplin ve yerel bir kolektifin örgütlenmesiyle ortaya çıkan komün Alexis Vive Yurtsever Gücü olarak bilinen ulusal halk hareketine dönüştü. Komünlerin önerileriyle, devrimci halk hareketinin kaynaşması, komünal ekonominin bütünsel ve kompleks bir ihtiyacı olan benzersiz bir taban örgütlenmesi deneyimi örneğini ortaya çıkardı.

Alexis Vive Kolektifi, Başkan Hugo Chávez’e karşı gerçekleştirilen başarısız darbe girişimi sırasında muhalefetin kontrolündeki, Metropolitan polisinin suikasti ile öldürülen bu bölgede devrimci bir militan olan Alexis Gonzaléz Revette’in onuruna 23 de Enero semtinde kuruldu. Kolektif enerjisini uzun bir dönemdir uygulanan neoliberal politikalarının yarattığı yıkımdan etkilenen toplumsal kesimlerin örgütlenmesine yöneltti.

Kolektif için devrim, eğitim, gönüllü çalışma, kamusal alanların iyileştirilmesi ve kendi kendini yöneten üretim ile başlamalıydı. Alexis Vive Yurtsever Gücü ve Panal 2021 Komünü üyesi Bárbara Martínez, atılan ilk adımların, apartman bloklarının merdivenlerini yıkamak, sonra da diğer üretken projeleri ve sosyal faaliyetleri finanse etmek için kullanılacak parayı komşulardan toplamak olduğunu hatırlıyor.

2006’da, komünal konseylerin ve özyönetim fikirlerinin Bolivarcı Devrim içinde tartışılmasından kısa bir süre sonra Alexis Vive Kolektifi Panal 2021 Komünü’nü kurdu. Alexis Vive kurucusu ve komünar Robert Longa ‘El Panal’ (arı kovanı) adının, “işçi arıların kolektif inşasına, aynı zamanda topluluğun savunmasına ve devrimci davaya atıfta bulunan sınıf temelli bir bakış açısına sahip bir metafor olduğunu” söylüyor.

Komün, kendini örgütleme kapasitesiyle çok çabuk biçimde Chavez’in ve birçok devlet kurumunun dikkatini çekti. Hükümetle olan olumlu ilişkileri ortak üretim gibi birkaç kilit öneme sahip topluluk projesine finansman sağlamayı kolaylaştırdı. Projeler arasında şeker paketleme fabrikası, tekstil fabrikası, topluluk radyo istasyonu ve bir fırın yer alıyor. Bunların hepsi bugün faaliyetlerini sürdürmeye devam ediyorlar.

Kurulan ilk komünlerden biri olan Panal 2021 Komünü, meşruiyetini halk katılımına dayandırarak, komünler hukukuyla kurulan yapılardan farklı, benzersiz bir örgütlenme yapısı geliştirdi.

Komün, 10-12 Alexis Vive militanından oluşan “bloklar” veya apartman binalarıyla örgütleniyor. Bu Panalitos’lar, topluluk politikaları ve projelerinin planlanması, organizasyonu ve uygulanmasının yanı sıra, ortak meclisler içinde birleşik bir mücadelenin sürdürülmesinde önemli bir rol oynamaktadır.

Panalitos sisteminin topluluktaki başarısı ve etkinliği, komün bölgesi dışında ve nihayetinde ülke genelinde Panalitoslar oluşturulmasını sağladı. Bu embriyoların toplumsal örgütlenmenin teşviki için çoğaltılması, Alexis Vive’in yerel bir kolektiften ulusal bir harekete, Alexis Vive Yurtsever Gücü’ne dönüştürülmesine yardımcı oldu.

Panal 2021 Komünü’nün ana karar alma organı Yurtseverlerin Halk Meclisi’dir. Bu alan, komünal meclislerin, Panalitos’ların ve diğer topluluk organizasyonlarının katılımına, öneriler, tasarılar ve projeler sunulmasına ve onaylanmasına açıktır.

Komün, tüm kaynakların yatırıldığı ve dağıtıldığı komünal bir bankaya sahiptir. Ancak Panal 2021 Komünü topluluk ihtiyaçları ve fırsatlarına dayalı olarak daha stratejik ve bütünsel bir kaynak organizasyonu sağlayabilecek bir yapıya ihtiyaç olduğunu gördü ve bunun için Planlama ve Üretim Ofisini oluşturdu. Bu ofis, üretken projelere yatırım için stratejik planlama ve yerel sosyal programlar için kaynakların dağıtımını yapmaktadır. Tüm tasarı ve öneriler Halk Meclisi’nin onayına sunulur.

Chavez’in ölümü ve ardından ABD emperyalist saldırganlığının artması, hükümete ve Venezuela halkına büyük zarar verdi. Venezuela halk hareketleri ve komünleri bu kuşatmadan kurtulamadı. Fakat, zor koşullar altında direniş geçmişi olan bir örgüt olarak Alexis Vive komünü, bu zorlu dönemde faaliyetlerini sürdürmek ve ilerletmek için köklerinden faydalanmayı başardı.

Fiyatlar yükselmeye başlayıp temel ürünlerde kıtlık yaşandığında, kaçakçılık ve karaborsacılık arttı, Alexis Vive ve Panalitos militanları şeker, ekmek ve diğer temel ürünleri belirledikleri adil fiyatlarla kapıdan kapıya doğrudan dağıtmaya başladılar. Bárbara Martínez “bu stratejinin, kriz döneminde toplumun direnişi için gerekli olduğunu” söylüyor.

Venezuela’daki ekonomik ve siyasi durum daha da karmaşık hale gelmeye devam ederken, Panal 2021 Komünü, krizi çözmenin, insani ve adil bir topluma giden yolun komün ve komünal devlette yattığından emin olarak direniş ve büyüme için yeni stratejiler geliştirmeye devam ediyor.