19.08.2015

Carlos Marighella: “Bürokrasinin Panzehiri Gerilla Savaşıdır”

5 Aralık 1911’de Salvador da Bahia’da dünyaya gelen, 4 Kasım 1969’da Sao Paulo’da polis tarafından tuzağa düşürülerek öldürülen Brezilyalı Marksist eylemci, yazar ve gerilla.

18 yaşında, Salvador Politeknik Okulu’nun birinci sınıfında iken, Komünist Parti’ye üye olmuştur. Yazdığı bir şiir yüzünden 1932 yılında ilk tutuklamasını yaşamıştır. Hitler’in Almanya’da iktidara gelmesinden sonra faşist ideolojinin Latin Amerika ülkelerine sızması karşısında Marighella 1934 yılında Kızıl Öğrenci Federasyonu’na katılmıştır. 1935’in ilk aylarında Rio de Janeiro’ya gelip parti merkez komitesinin özel bir bürosunda görev alarak partinin bütün basım işlerini üstlenmiştir. 1935 yılına gelindiğinde Komünist Enternasyonal tarafından desteklenen Brezilya Komünist Partisi, kontrolündeki askeri birlikleri ayaklandırarak iktidarı almaya çalışır. Ayaklanmanın başarısızlıkla sonuçlanmasının ardından başlayan terör ve tutuklamalar BKP’nin silahlı mücadele yöntemlerinden vazgeçmesi ve seçimleri temel silah olarak kabullenmesi ile sonuçlanacaktır.

1937 Mayıs’da siyasal aftan yararlanarak özgürlüğüne kavuşan Marighella, Temmuz’da Sao Paulo’ya giderek orada parti eyalet komitesinin sorumlusu olmuştur. 1939’da Sao Paulo’da tekrar tutuklanan Marighella, birkaç ay tutuklu kaldıktan sonra Femando de Noronha adasına, son olarak da Grande Adası’nda Presidio de Dos Rios’a nakledilmiştir. Fernando de Noronha Adası’nda hapisken Marighella 3 bin mahkum üzerinde etkili bir politik çalışma yapmış, çeşitli eğitim kursları organize etmiştir. Böylelikle kafasında tasarladığı “halk üniversitesi”nin ilk uygulamalarını yapmıştır.

Brezilya’nın demokratikleşme adımlarından birisi olarak nitelendirilen 1945 yılındaki genel af ile tekrar serbest bırakılmış, 1946 seçimlerinde Bahia eyaletinde Komünist Partisi listesinden federal temsilci seçilmiştir. Fakat bu dönem de uzun sürmemiş, 1948’de Komünist partisi yasadışı dışı ilan edildiği gibi, partinin yasama meclislerindeki temsilcilikleri de lağvedilmiştir. Bunun üzerine Marighella parti eyalet komitesi politik sekreteri olarak Sao Paulo’ya dönmüş, yeraltı çalışmalarını yıllarca başarılı şekilde sürdürmüştür. 1952’de Marighella parti merkez komitesinin yürütme kurulu üyesi olmuş, aynı zamanda partinin sendika bürosu ve köylülük bürosu sorumluluğu da ona verilmiştir. İşçi sınıfının yoğun bulunduğu Sao Paulo’da Marighella daha etkili ve direkt mücadele yöntemlerini araştırmıştır.

1963’te Rio de Janeiro’da toplanan Kıta Dayanışma Kongresi’nde Küba Devrimcilerine en büyük dayanışmayı göstermiştir. 1966 yılında Brezilya Komünist Partisi’nin merkez komitesine yazdığı ve istifasını sunduğu mektubuna partiyle politik ve ideolojik farklılıklarının beraberliğini sürdüremeyeceği kadar büyük olduğunun altını çizmiştir. Marigella 1967 yılı Ağustos ayında Latin Amerika Dayanışma Konferansı (OLAS)’a katılmış ve ardından da B.K.P’den istifa etmiştir. Marigehella, fokoculuğu eleştiri süzgecinden geçirip mahkum etmiş, gerillayı “genel stratejik ve taktik bir planın tamamlayıcı bir bölümü olarak” ele almıştır.

Şehir gerillası, kır gerillası, hareketlilik…Hareket, hareketlilik… Bu sözcükler Marighella’nın kitaplarında sık sık geçer. Başarının ön koşuludur. 1968 Eylül’ünden itibaren şehir gerillasının faaliyet alanı, ülkenin en sanayileşmiş bölgesidir. Sao Paulo’daki lüks konutundan çıkarken CIA ajanı Amerikan yüzbaşısı Charles Chandler’in öldürülmesi, ordu kışlalarının ve Amerikan ticaret kurumlarının dinamitlenmesi, radyo istasyonlarının işgali ve devrimci yayın yapılması, Rio merkez hapishanesinden bir grup yoldaşın kurtarılması, ülkenin çeşitli zindanlarında hapsedilmiş onbeş militanı kurtarmak üzere Birleşik Devletler Elçisi Burke Elbrick’in güpegündüz kaçırılması, polis tarafından aranan ve pasaport verilmeyen bazı gerillaların Boeing 707’leri iki kez Küba’ya kaçırmaları en çarpıcı eylemler olarak kayda geçmiştir.

Marighella giriştikleri eylemin sonuçlarını ele alıyor, inceliyor ve geliştiriyordu. Böylece “şehir gerillası”nın pratik el kitabı oluşuyordu. Teorik bir dizi doküman da, kır gerillasının başlaması hazırlığı ve şehirlerdeki savaş karşısında nasıl tavır alması gerektiği ile ilgili ilkeleri açıklıyordu.

Bu çalışma sırasında Abraham Guillén’in Şehir Gerillasının Stratejisi adlı Uruguay devrimci hareketine yol gösteren kitabından da yararlanarak Şehir Gerillasının El Kitabı adlı çalışmasını kaleme almıştır.

Bu başarılar, diktaya kökünden karşı olan, ancak bugüne değin uyutulmuş ve Komünist Parti’nin bürokratik sabrı ile uyuşturulmuş bulunan emekçileri, öğrencileri ve aydınları cesaretlendiriyor, onlara canlılık veriyordu. Bürokrasinin panzehiri gerilla savaşıdır diyordu.

En önemli eserlerini gerilla mücadelesi üzerine vermiş olan Carlos Marighella, 4 Kasım 1969 yılında, 58 yaşında Sao Paulo’da polisin kurduğu bir tuzakta hayatını kaybetti.