28.08.2020

Filipinler: Toprağı Savunmak, Agroekolojik Halkın Gıda Rejimini İnşa Etmek

Filipinler, Bulacan Köylü İttifakı (AMB)’de ki çiftçi örgütleri 36 yıldır zengin orman ve tarım arazilerini ülkenin en büyük inşaat şirketlerinin talanına karşı savunuyorlar. Aranetalar ve Villarlar tarafından kurulan kamu-özel ortaklıkları ile geniş tarım ve orman alanları illegal olarak yapılaşmaya açılıyor.

On yıllardır paramiliter çeteler aracılığıyla sürdürülen tehditler, tacizler, zorla tahliyeler, ateşe verme ve cinayetler yoluyla, AMB’de örgütlenen yüzlerce toprak savunucusu ise güçlü bir şekilde ayakta duruyor ve işgal ettiği toprakları savunmaya devam ediyor.

AMB’nin elde ettiği çevre mücadelesi deneyimi, gerçek bir tarım reformu için köylü mücadelesinin nasıl bir hatta ilerlemesi gerektiğini göstermektedir. AMB mücadelesi üreticilerin, üretim araçları üzerinde kontrol sahibi olduklarında nasıl bir güç olduğunu gösterdi.

Çevreyi Savunmak

2013-2019 yılları arasında, San Jose Del Monte ve Norzagaray’daki AMB yerel örgütleri, bir atık depolama sahası olan ve eski belediye başkanına ait Atık Gözetim Yönetimi A.Ş.’nin (WACUMAN) kapatılması için yerel yönetimlerle iletişime geçti.

Çiftçiler, depolama sahasında ki atıkların, yağmur mevsiminde, tek sulama suyu kaynakları olan Istrabyal Nehri’ne taşacağı endişesi taşıyorlardı. Ve endişelerinde haklı çıktılar. Nehirde yaşayan balıkların yanı sıra, carabaolar (su aygırları) bile öldü. Çiftçiler nehirde ki kötü kokudan ve zehirli hastane atıklarından şikayetçilerdi.

2015 yılında AMB, WACUMAN’ın çevre standartları ihlalleri konusunda elde ettiği bilgileri yerel yönetime sundu. 2019’da Yerel hükümet, WACUMAN’ın işletme iznini iptal etmek zorunda kaldı ve sonunda çöp sahasını kapattı. Çiftçiler bu kez de nehri rehabilite etmek için harekete geçtiler.

Kolektif Toprak Ekimi

AMB’nin de üyesi olduğu Filipinler Köylü Hareketi Ulusal Federasyonu’nun (KMP) 2017’de başlattığı toprağı kolektif işleme kampanyası Bungkalan’ndan önce, AMB çiftçileri zaten Bulacan’da kolektif toprak ekim alanlarını kurmuşlardı.

2000’lerin başlarında, Barrio Bisaya, Kaybanban ve Bungklan’daki diğer bölgelerin fotoğrafları çorak tepeleri ve tarlaları gösteriyor. Çiftçiler önce bölgeye muz ekerek çiftliklerini genişletmeye başladılar. Sayısız kez taciz edildiler ve topraklarını terk etmeleri konusunda baskı gördüler. Sayısız kez muz ağaçları Aranetalar için çalışan askerler tarafından kesildi ve yok edildi.

2014 yılında, Sitio Kaybanban’da çiftçiler, inşaat şirketi Golden Ville’nin araziyi ele geçirmesine engel olacak, askeri kışlaların bulunduğu yere kamp kurarak ve topraklarının tahrip edilmesini önlemek için nöbet tutacaklardı.

Çiftçiler, yıllar boyunca, sonu gelmeyen tacizler, zorla tahliye tehditleri ve militarizasyonla karşı karşıya kaldılar.

Eylül 2015’te, çiftçi Roger ve Lucila Vargas çifti, ürünlerini pazara taşırken kimliği belirsiz silahlı kişiler tarafından vurularak öldürüldü. Cinayeti kimlerin işlediği hala bulunamadı.

Ekim 2016’da, Sitio Carahome’da arazi gaspına karşı direnen çiftçiler yasadışı bir şekilde tutuklandı ve çiftçilerden San Jose Del Monte polisin uyuşturucuyla ilgili Tokhang Operasyonu kapsamında gözaltına alındı. Çiftçiler sonradan serbest bırakıldı. KMP’nin yerel üyeleri, 2017’de çiftlik hayvanlarının vurulması ve hasat zamanı tarlaların yakılması gibi çeşitli taciz vakalarını bildirdiler.

2017’de AMB, Bungakalan kampanyasının yeniden can bulması için ülke çapında yapılan çağrıya kulak verdi. Üye örgütler kendi kolektif arazilerini kurdular ve topluluklarının çabalarını ve kaynaklarını bir araya getirerek tarımsal faaliyetlerini artırdılar. Çiftçiler, kendi kanları, terleri ve gözyaşlarıyla toprağı verimli hale getirirken, bol miktarda sebze, pirinç ve meyve ürünleri hasat ederek toprak üzerindeki haklı konumlarını sağlamlaştırdılar.

Kadınların Gücü

Özellikle Kaybanban, San Jose Del Monte, Bulacan’da yaşanan zorla tahliye ve yıkım tehditleriyle birlikte, tarımdan elde edilen geçim kaynaklarının güvencesizliği, erkekleri yakın şehirlere göç etmeye, inşaat veya diğer tarım dışı alanlarda istihdam olmak için iş aramaya sevk etti. Tungkong Mangga’daki pek çok toplulukta, çiftçi örgütlerine kadınlar liderlik ettiler. AMB’de örgütlenen kadınlar için Bungkalan, geri adım atmayacakları bir mücadeledir.

Kadınlar, toprak mücadelesinde elde edilen deneyimlerle, çatışmalı topraklarda ve savaşın ortasında nasıl bitki yetiştirileceğini öğrendiler. Geçmişte, muz, mango ağaçları ve bazı sebzeler yetiştirmeye başladıklarında, silahlı askerler ve Aranetalar tarafından gönderilen paramiliterler, hasada yaklaşırken ağaçları sökerlerdi. Kadınlar muz ağaçlarının altına sebze dikmeyi, sebzelerin üzerini kurutulmuş yapraklar ve muz gövdeleri ile örtmeyi ve ekinlere güneş ışığından beslenmeleri için yeterli alan vermeyi öğrendiler. Korucu ve paramiliterler arasında rotasyon olduğu veya başka görevlere nakledildiği için, kadınlar ürünlerini endişelenmeden hasat edebiliyorlardı.

Bu mücadele biçimi yıllarca devam etti. Hasat yapabilecekleri zamanlar oldu ama hasat yapamadıkları zamanlar da oldu. Ama kadınlar toprakla sıkı çalışmanın meyvesini gördüklerinde asla pes etmediler.

Çiftçi Marketi

Bungkalan kampanyasının sosyoekonomik başarılarıyla KMP, 2018’de AMB çiftçileriyle birlikte çiftçiler için açılan üretici pazarını tanıttı. Bu daha sonra Bağsakan olarak bilinecekti.

Çiftçiler, Manila Metro’da söyleşiler, kampanyalar veya mitingler olduğunda Bungkalan ürünlerini getirirlerdi. Bu onlar için politik örgütlenme faaliyetlerinin yanı sıra iktisadi kalkınmanın da bir yoluydu. KMP içinse, aylarca çiftçilere destek sağlayan ve çiftlikleri, arazi sahiplerinin olası yıkım ve tacizinden korumanın, Bungkalan’ın başarısının bir ifadesi oldu. Bu doğrudan satış kanalı ile çiftçiler, tüccar sömürüsünü, ürünler üzerindeki fahiş fiyatlandırmayı kaldırarak, taze ürünleri kentteki tüketicilere adil fiyatlarla sundular.

Ekim 2019’da, Bagsakan’ın öncü kuruluşlarından biri olan San Mateo’daki Çiftçiler Derneği (Sama Sama) üyeleri, Royal Moluccan Realty Holding tarafından zorla çiftliklerinden çıkarıldı. Bazı çiftlikler yok edildi; çiftlik hayvanları paramiliterler tarafından öldürüldü veya satıldı.

Genellikle Bulacan’ın Baguio’su (sayfiye yeri) olarak adlandırılan Norzagaray’daki bu doğal alanı, Royal Moluccan Realty Holding satın alıyor ve zengin mezarlığına dönüştürmeyi planlıyor. Çiftlikleri yıkıldıktan sonraki aylar boyunca çiftçiler, hala kurtarılabilecek ve satılabilecek olan ürünleri hasat etmek için çiftliklerine gizlice girdiler. Kendilerine ait olanı hasat etmeye çalışırken de korucular tarafından vuruldular.

Sama Sama üyeleri ve toplulukları, gerçek Bayanihan ilkeleri doğrultusunda AMB tarafından yürütülen mücadeleler, işbirlikleri, toplu dayanışmalar ve destekler yoluyla nihayetinde ayakta kaldı.

Gerçek Bayanihan

Salgın bu yıl dünyayı vururken, bu iki üretim ve dağıtım kampanyası (Bungkalan ve Bağsakan) hükümet tarafından ihmal edilen ve askeri tecritle yıldırılmaya çalışılan çiftçilerin hayatta kalmaları için büyük önem taşıdı. Çiftçilerin, yerel halkın gıda ihtiyaçlarını karşılamaya odaklanan Bungkalan, acil yardım ve gıda yardımı eksikliğinin giderilmesinde yardımcı oldu. Bağsakan ise tedarik yollarının aksamasının ve kapanmasının önüne geçerek pazarlamayı kolaylaştırdı. Bağsakan ayrıca kent yoksulları için gıda dağıtım mekanı olarak hizmet verdi.

Çiftçilerin ürünlerini fiziksel olarak yerel pazarlara getirmeleri yasaklandığı için, çiftçi dostu Bağsakan, çiftçiler, tüketiciler, kent yoksulları, dindarlar ve evsizler arasında bir dayanışma platformu haline geldi.

AMB için Bağsakan üç amaca hizmet etti. Çiftçiler, karantina sırasında ürünlerini satabildiler. Satışlardan elde ettikleri az miktarda parayla, Norzagaray’da yerinden edilmiş çiftçiler ve diğer barangaylar için dayanışmayı finanse edebildiler. Salgın sırasında Bağsakan ile tüketicilere sağlıklı ve adil fiyatlı taze sebze ve meyve getirdiler.

Karantinadan bu yana, her iki kampanya ile Manila Metro’nun her yerine 13 tona kadar tarımsal ürün dağıtıldı ve çok sayıda yardım sayesinde yaklaşık 5 bin aileyle dayanışma sağlandı. Bu iki kampanyada da konserve ürünler yerine, Bungkalan çiftçilerinin ürettiği taze sebzelerden, besleyici kabuklu yemişlerden oluşan gıda paketleriyle halka daha sağlıklı seçenekler sunuldu.

AMB, halk yararına, gıda üretim ve dağıtım sistemleri kurarken, toprağın doğal zenginliğini koruma taahhüdünden ise salgın sırasında bile taviz vermedi. Bungkalan, zenginler ve siyasi güçler tarafından neoliberal arayışlar neticesinde doğanın ahlaksız yıkımına, AMB’nin doğrudan müdahalesi ve muhalefetidir. Toprakla ilişkilerini güçlendirdiklerinden, toprağa kök saldıklarından ve kendi sıkı çalışmalarının meyvelerini aldıklarından, hiçbir kağıt parçası onların meşruiyetini ortadan kaldıramaz.