14.10.2016

Adriana Maestas: Latino ve Chicanolar Kolomb’u Reddediyor; Yerli Kökleri Kucaklıyor

Amerika kıtalarında Yerli Halklar Günü, bastırılan, asimile edilen ve yok edilen kıta halkları için yüzyıllardır süregelen işgalin dışavurumu ve kolonizasyona karşı halkların birlikte mücadelesini temsil ediyor.

ABD’nin Amerika halklarının üzerine kurduğu katliam imparatorluğunun temsili olan ve ‘Amerika’nın keşfi’ ile Kristof Kolomb’u kutsayan Kolomb Günü’ne karşılık Yerli Halklar Günü’nü önplana çıkaran Amerikan yerlilerinin -ve dünya üzerindeki bütün ezilen halkların- mücadelesinin sahiplenilmesini vurgulamak adına, teleSUR’da yer alan Adriana Maestas’in “Latinos and Chicanos Reject Columbus, Embrace Indigenous Roots” başlıklı yazısını yayımlıyoruz:

ABD’de Kolomb Günü, Ekim ayının ikinci haftası Pazartesi günü kutlanır. 1937 yılında federal bayram ilan edilen Kolomb günü, devlet ve hizmetlerine bağlı belli bir bölüm tatildir. Gelgelelim, Kolomb Günü’nün nasıl karşılandığı ABD’nin eyaletlerine ve bölgelerine göre farklılık gösteriyor ve bazı eyaletler bu günü bayrak olarak kabul etmiyor. Bazı eyaletlerde söz konusu ‘Kolomb Günü’ yerine Yerli Halklar Günü kutlanıyor ve Avrupalıların kıtaya varışı ve işgalinden evvel kıta topraklarında yaşayan halklar anılıyor.

Geçtiğimiz yıllarda, ABD’de Yerli Halklar Günü’nü inşa sürecinde bir devinim kazandı. Christopher Colombus’un kıtaya varmasından evvel kıtada varolan çeşitli kültürleri sahiplenen, yaşatan ve kutlayan diğer bölgelere, Vermont eyaleti ve Phoenix şehri de katıldı. Söz konusu günü, Yerli Amerikalıların kardeşliğiyle dayanışma içinde olacak şekilde tanınmasına aracılık edenler ise -Siyasi farkındalığa sahip Meksikalı Amerikalılardan oluşan- Chicanolar ve Latinolar. Amerika yerliliği mirasına sahip bir toplumun hükümet tarafından “İspanyollaştırma”sı çabaları göz önünde bulundurulduğunda, bu çok önemli bir adım.

Kolorado’nun Denver şehri yönetimi hiçbir zaman resmi anlamda Kolomb Günü’nü tanımadı. Ancak bu yıl kalıcı olarak Yerli Halklar Günü’nün tanınması için şehir halkı tarafından teklif verildi. Gelgelelim, Kolorado eyaleti ancak ‘Kolomb Günü’ adını verdiği günü devlet bayramı olarak kabul ediyor.

Chicano ve Latino liderliği bağlamında Yerli Halklarlar Günü konusunu Denver meclis üyesi Paul Lopez’le görüşebildim –kendisi 3. Bölgeyi temsil eden bir Chicano’dur. Lopez şunları kaydediyor:

“Denver kitaplarında Kolomb Günü yoktur. Denver Amerikan Yerlileri Komisyonu’nda bu meseleyle ilgili uğraştım. Denver’deki Chicano ve Mexicano toplulukları bunun bizler için çok önemli olduğunu çünkü kimliğimize ait olduğunu söylüyor. İspanyolca soyadlarımızın olması ya da farklı bir dil konuşuyor olmamız, toplumumuzdan yerli olanı silip atmıyor. Bu köklerimiz için içsel bir saygı ve onur söz konusu. Denver’in tarihi Platte Nehri’yle birlikte Arapahoe ve Cheyenne’le; yerli halkla başlıyor.”

Lopez, Yerli Halklar Günü’ndeki çalışmalarının herhangi bit tepkiyle karşılanmadığını ve yerli mirasa sahip çıkmanın diğer halka hiçbir saygısızlık yaratmadığını ifade ediyor.

Los Angeles’ta, bir Chicana, aktivist ve sanatçı olan ve yaratıcı kadın kolektifi Mujeres de Maiz’in kurucularından Felicia “Fe” Montes de geçtiğimiz Cumartesi günü katıldığı Yerli Halklar mitingindeki konuşmasında şunları dile getiriyor:

“Chicanalar ve Raza yerli halktır. Bizlerin tekrar bağ kurması, yerli mirasımızı onurlandırarak yeniden öğrenmesi hayati önemdedir. Ancak bu sayede toprak anayla ahenk içinde olabiliriz. Suyun tehlikede olduğu, iklim değişikliğinin kaçınılmaz olduğu ve dünya üzerindeki yerli halkların en temel insan hakları ve toprakları için mücadele verdiği böylesi bir zamanda dayanışma içinde durmalı ve toprağımızın koruyucusu ve savunucusu olmalıyız; her yerde gerçeklerin konuşulması çağrısını yapmalıyız.

Çarpıtılmış Kaliforniya misyoner tarihine; Hispanik Miras ayına artık yeter; bunun yerine Mes de Las Américas. Bizler her gün Yerli Halklar Günü’nü,; Amerikaların halklarının, uluslarının ve kültürlerinin hikayelerini onurlandırmalıyız.”

Yerli Halklar Günü’nü öne çıkarmak ve kutlamak, dekolonizasyon için, Latino topluluğu öncülüğünde eşsiz bir fırsat. Chicano kimliğini tanıyanlar yerli mirasını çoktan tanımaya meyilli; ancak hükümet, geleneksel medya ve politik aktörler ‘Hispanik seçmek bloku’ndan, ‘la comunidad Hispana’dan, İspanyollardan vb. bahsediyorlar ve halkın Amerikalara olan derin bağını görmezden geliyorlar.

Saldırgan bir işgalci olarak yerli halkları köleleştiren –ki Amerikaları ilk keşfeden kişide olmayan Kolomb’tansa, Yerli Halklar Günü’nü kutlamak yerli ve zengin mirasımızı reddetmediğimizin, ona sahip çıktığımızın ve Avrupamerkezci Latinoların, yerliler adına medyada ve politik düzlemde konuşturulmasının karşısında yerli halkların bu temsiliyetten bağımsız olduğunu ortaya koyabilmesi açısından da önemli olacaktır.